بررسي اسطوره‌اي نگهبانان و سه‌پاس شاهنامه فردوسي و انعكاس آن در سنگ برجسته‌هاي تخت‌جمشيد

جهان‌نگري انسان باورمند به ديدگاه دو بني، او را ملزم مي‌سازد كه در جبهۀ نيكي با تجاوزهاي ديوان و اهريمنان نبرد كند و با چشم و گوش و زبان، هوشمندانه از حدود داشته‌هاي خويش حراست و نگاهباني كند. پژوهش حاضر به موضوع نگاهباني و پاسداشت پديده‌ها و عناصر قدسي پرداخته‌است كه بر پايۀ زيربناي فكري ايران باستان و باورمندي‌هاي نظام هستي‌شناسي كهن، به دو بن ناساز و متضاد اهريمني و هرمزدي بخش شده‌اند. نگاهباني با چشم و گوش و هوش سخت در پيوند است. در اين پژوهش، نگاهباناني از عوالم ملكوت و امشاسپندان و ايزدان در آيين كهن ايران معرفي‌شده است و جلوه‌هاي آن در شاهنامه فردوسي استخراج و ثبت گرديده‌است. همچنين سه‌پاس (پاسبان) مهم هستي انسان (چشم، گوش و زبان) از ديدگاه فردوسي، با نگاهبانان ماورايي همراه با شرح خويشكاري ويژه آنان در متون پهلوي و اوستا با شاهنامه برابر شده‌ و به سنجش درآمده است. مطالعه حاضر به‌صورت روش تحليلي-توصيفي و به شكل هرمنوتيك و تفسيري پرداخته شده‌است. در روند مطالعات و بررسي‌هاي انجام‌شده، اين برآيند حاصل گرديد كه در ساحت مينوي، فرشتگان و ايزدان به امر نگاهداشت آيين هرمزدي مي‌پردازند و خويشكاري آنان حراست از آفريدگان اهورمزدا در تقابل با اهريمن است. در ساحت مادي نيز، انسان‌ها، جانوران، اشياء و عناصر طبيعت، به شيوه‌اي هم‌راستا و هم‌بنيان به نگاهباني از جبهۀ نيكي اختصاص يافته‌اند و در شاهنامه فردوسي در خلال داستان‌ها به آن‌ها اشاره شده‌است. اهداف پژوهش:بررسي و واكاوي اسطوره‌اي «سه‌پاس چشم و گوش و زبان» در شاهنامه فردوسي و سنگ‌برجسته‌هاي تخت‌جمشيد.شناسايي و كشف مفاهيم هم‌خويشكار نگاهباني در شاهنامه و منابع آن.سؤالات پژوهش:جايگاه عناصر اسطوره‌اي نگهبانان و سه‌پاس (چشم، گوش و زبان) در نگاهداشت آيين هرمزدي در تقابل با اهريمن در شاهنامه فردوسي و سنگ‌برجسته‌هاي تخت‌جمشيد چگونه بوده است؟مفاهيم هم‌خويشكار نگاهباني در شاهنامه و منابع آن كدام‌اند؟