تحليل مضموني نگاره معراج پيامبر (ص) منسوب به عبدالرزاق به روش آيكونولوژي

نگارگر، در بازنمودهاي تصويريِ روايت و داستان‌هاي ادبي در هر دوره تاريخي متأثر از مذهب، فلسفه، ادبيات، علم و سياست و زندگي اجتماعي و فرهنگ همان دوره بوده است كه در مواردي به دليل مؤلف بودن نگارگر، معناي ديگري به يك اثر بخشيده مي‌شود. يكي از آثار شاخص نگارگري ايران نگاره هاي خمسۀ نظامي كتابخانه بريتانيا در مكتب پسين هرات است كه به نظر مي‌رسد نگارگران معناي ديگري را در نگاره‎ها خلق كرده‌اند كه در حقيقت نشان‌دهندۀ مؤلف‌بودن نگارگر در ترسيم صحنه‎هاي خمسۀ نظامي در آن دوران است. از نگاره‎هايي كه نگارگر به عنوان مؤلف يك اثر معناي افزوده‌اي را ايجاد نموده، تصوير نگاره معراج پيامبر منتسب به عبدالرزاق را مي توان نام برد كه هدفمند برگزيده شده است. هدف اين پژوهش شناسايي معناي لايه‌هاي پنهان در نگاره معراج پيامبر به روش آيكونولوژي بوده بنابراين اين تحقيق بر مبناي هدف در زمره پژوهش‌هاي بنيادين است و براساس ماهيت توصيفي تحليلي مي‌باشد. نگارندگان تلاش دارند با مطالعات اسنادي به طرح اين پرسش بپردازند كه «چه لايه‌هاي معنايي پنهان در نگاره معراج پيامبر در نسخه خمسۀ نظامي بريتانيا وجود دارد؟ نتايج حاصل نشان مي‌دهد كه هرچند نگاره قواعد زيبايي‌شناختي نگارگري ايراني را رعايت كرده اما با ممزوج كردن مضامين ادبي و مذهبي و با تحليلي ناب دربارۀ امامان شيعي نوع نگرش خود و اوضاع حاكم بر جامعه را جهت دستيابي به تفكرات تشيع و تصوف مصور نموده است و در اين نگاره به وضوح شاهد نشان‌دادن مضامين افزوده توسط نقاش در ارتباط با عرفان، صوفي‌گري و همچنين اعتقاد به شيعه دوازده امامي هستيم.اهداف پژوهش:شناسايي معناي لايه‌هاي پنهان در نگاره معراج پيامبر به روش آيكونولوژي.بررسي مضامين افزوده توسط نقاش در نگاره معراج پيامبر.سؤالات پژوهش:چه لايه‌هاي معنايي پنهان در نگاره معراج پيامبر در نسخه خمسه نظامي بريتانيا وجود دارد؟نقاش در نگاره معراج پيامبر، چه مضاميني در ارتباط با عرفان، صوفي‌گري و اعتقادات شيعي افزوده است؟