نمودي از تلاقي ادبيّات و معماري در الگوهاي متقارن گنبد مسجد شيخ لطف‌الله

انسان براساس فطرت خويش زيبايي طلب است و احساس التذاذ از زيبايي هر چيزي يا شخصي، حاصل درك نظم و هارموني موجود در آن است. در مباحث زيبايي شناسي براي زيبا شمردن يك اثر يا پديده، عوامل مختلفي را از قبيل تقارن، توازن، تناوب، تناسب، تكرار، تضاد و... مي توان در نظر گرفت. تقـارن به‌عنـوان يكي از اساسي ترين پايه هاي هنر و زيبايي در درك نظم بين اجزا، در اكثريّت علوم و هنرها نقش انكارناپذيري ايفا مي كند. از آن جمله مي توان از علوم و هنرهايي مانند رياضي، هندسه، نجوم، معماري، موسيقي، نقّاشي، فرش بافي، طرّاحي، تذهيب، منبت كاري، ادبيّات و... ياد كرد. از بررسي هاي اين پژوهش اين گونه برمي آيد كه در بين دو هنر اسلامي ـ ايراني ادبيّات و معماري از جهات الفاظ و مفاهيم، اشتراكات و بده بستان هاي زيادي وجود دارد. گاهي ادبيّات با بهره گيري از طرح ها و الگوهاي معماري در خلق صورخيال، تصاوير بديعي مي سازد و گاهي معماري در آفرينش برخي از نقوش و طرّاحي بناها و حتي خط نوشته ها از الفاظ و مفاهيم ادبيّات استفاده مي كند. در اين پژوهش با ابزار كتابخانه اي و به شيوۀ سندپژوهي و تحليل داده ها پس از ذكر مواردي از اشتراكات ادبيّات فارسي و معماري، نمود مفاهيم ادبي را در الگوهاي متقارن گنبد مسجد شيخ لطف الله اصفهان بررسي شده است.اهداف پژوهش:بررسي اشتراكات و مشابهات بين ادبيّات و معماري.بيان مفاهيم ادبي موجود در الگوي هاي متقارن گنبد مسجد شيخ لطف الله اصفهان.سؤالات پژوهش:ادبيّات و معماري در چه زمينه ها و مواردي با هم مشابهت دارند؟در نقش هاي گنبد مسجد شيخ لطف الله اصفهان چه مفاهيم متعالي ادبي و عرفاني نهفته است؟