ارزش گذاري اراضي كشاورزي دشت سيستان با استفاده از روش قيمت گذاري هدانيك

سابقه و هدف: زمين يكي از اساس يترين منابع طبيعي است كه در جايگاه عوامل توليد، در بخش هاي مختلف اقتصاداثرگذا ر است. امروزه زمين افزون بر نقش اصلي خود، به علت محدوديت عرضه آن و شرايط خاص اقتصادي ماهيت دارايي نيز پيدا كرده است كه با توجه به افزايش روزافزون جمعيت و تقاضاه اي گوناگون براي اين عامل در بخش هاي مختلف اقتصادي، مسئله كميابي و محدوديت زمين ملموس تر شده است. نداشتن قابليت انتقال و جابجايي، استهلاك ناچيز درفرآيند مصرف و توليد و از همه مهمتر ناهمگن بودن واحدهاي مختلف زمين، تدوين الگوي تقاضا و عرضه زمين را دشوارمي سازد؛ لذا برآورد توابع عرضه و تقاضاي زمين آسان نيست. در اين تحقيق نيز زمين به عنوان يك كالاي ناهمگن در نظرگرفته شده و ارزش گذاري زمين كشاورزي با توجه به ويژگي هاي منحصر به فرد آن، هدف اين مطالعه مي باشد. از آنجايي كه زمين يكي از منابع مهم در بخش كشاورزي ا ست، بنابراين تعيين ارزش واقعي آن مي تواند براي مديريت زمين، استفادهكاراتر از آ ن و توسعه كشاورزي بسيار مهم باشد. از طرفي بيشترين بازده ممكن را از آن به دليل عوامل توليد كمياب ازقبيل نيروي كار، ابزار، نهاده هاي خريداري شده و توانايي مديريتي محقق مي ساز د. ا ين مطالعه با هدف ارزش گذاري اراضي كشاورزي دشت سيستان با استفاده از روش قيمت گذاري هدانيك در سال 1400 -1401 انجام گرفت. مواد و روش ها: براي ارزش گذاري زمين هاي كشاورزي دشت سيستان، روستاهاي ذوالفقاري، رهدار و كود به عنوان نمونه انتخاب شد. دليل انتخاب اين روستاها دسترسي به آب رودخانه و همچنين چاهك ها مي باشد كه به واسطه كشت محصول اراضي آنها داراي ارزش مي باشد. در اين مطالعه براي برآورد قيمت زمين هاي كشاورزي شهرستان زابل از تعداد روش قيمت گذاري هدانيك استفاده شد. به اين منظور در سال 1401- 1400تعداد 99 پرسشنامه در سه روستاي رهدار، كود و ذوالفقاري شهرستان زابل با استفاده از روش نمونه گيري طبق هاي تكميل شد. پس از تكميل نمودن پرسشنامه ها،مدل لاجيت ساده با استفاده از نرم افزار Eviews7 تخمين زده شد و همچنين براي برآورد توصيف هاي آماري شامل ميانگين و حداقل و حداكثر متغيرها از نر م افزارSPSS 22 استفاده شد. در اين تحقيق با استفاده از روش تخمين رگرسون اثر 1۵ متغير بر قيمت يك هكتار زمين كشاورزي بررسي شد.نتايج و بحث: نتايج برآورد مدل لگاريتم خطي نشان داد، متغيرهاي سهولت دسترسي به آب، د سترسي به آب شهري،قابليت كشت مجدد و فاصله تا جاده اصلي اثر مثبتي بر قيمت هر هكتار زمين كشاورزي دارند. به دليل آلودگي هايزيست محيطي كمتر، در منطقه ياد شده و توسعه يافتگي كمتر بافت شهري و صنعتي در حريم جاده هاي اصلي نسبتبه ديگر نقاط مورد مطالعه كشور، و همچنين تمركز امكانات و زيرساخت ها در نقاط شهري و جاد هاي مانند آب، برق،تلفن و حمل و نقل راح تتر اثر مثبتي بر قيمت زمين كشاورزي داشته است. تمايل به تغيير كاربري زمين ها نيز به دليل وجود شرايط ياد شده سود كم كشاورزي در منطقه و خشكسالي، بسيار بالا است .نتيجه گيري: با توجه به توپولوژي منطقه و هموار بودن و عدم وجود زهكشي مناسب در برخي موارد قيمت زمين كشاورزي تحت تاثير وجود يا عدم وجود اين عامل قرار دارد. درصد زير كشت بودن زمين خود مي تواند مويد وجود آب دردسترسي و كيفيت و سودآوري محصول براي مالك زمين باشد كه اين نيز اثر مثبت بر قيمت زمين خواهد داشت. از سويديگر تمايل مالك به تغيير كاربري كشاورزي كه فعاليتي كمتر سودآور است به كاربري هاي غير كشاورزي كه سودآوريبيشتري دارد باعث افزايش قيمت زمين م يشود. قابليت تغيير كاربري به وجود مجوزهاي لازم، دسترسي به امكانات وز يرساخت هاي مورد نياز و سودآوري اين مورد اشاره دارد. در اين بين تنها موردي كه اثر منفي بر قيمت زمين كشاورزيداشته، فاصله از جاده است كه هر چه فاصله زمين از جاده بيشتر باشد قيمت زمين كمتر خواهد شد.