خوانشي نمادشناختي از شعر «تا انتها حضور» سهراب سپهري

سهراب سپهري از معدود شاعران معاصر است، كه گرايشي به انديشه‌هاي عرفاني در اشعار او مشهود است. هم‌چنين اشعار او رويِ هم‌ رفته، فضايي سوررئاليستي دارند. همين سبب مي‌شود كه اشعار سپهري ظرفيت لازم را براي بررسي‌هاي نمادشناختي داشته باشند. نمادشناسي روي‌كردي است كه به تحليل نمادهاي موجود در اثر ادبي براي راه‌بردن به معاني پنهان آن‌ها مي‌پردازد. در اين پژوهش، شعر «تا انتها حضور» سهراب سپهري كه مربوط به دفتر «ما هيچ، ما نگاه» و آخرين شعر ديوان او است، از ديد نمادشناسي بررسي و خوانش تازه‌يي از آن به دست داده شده‌است. پژوهش پيشِ ‌رو با روي‌كردي تحليلي ـ توصيفي ـ نمادشناختي و با تكيه بر مطالعات اسنادي و كتاب‌خانه‌يي صورت گرفته‌است. هدف پژوهش حاضر اين بوده است كه ببينيم آيا مي‌توان با روي‌كرد نمادشناسانه به خوانشي از شعر «در انتها حضور» سهراب سپهري دست زد و آيا معنايي كه با اين شيوه به دست خواهد آمد، با تجربه‌ زيسته‌ شاعر ارتباط معناداري دارد يا خير؟ بر پايه‌ اين پژوهش مي‌توان به اين پرسش پاسخ مثبت داد. ميان تجربه‌ زيسته‌ سپهري با معناي عرفاني اين شعر ارتباطي به چشم مي‌خورد. يافته‌ها نشان مي‌دهند كه در شعر «تا انتها حضور» سخن از خواب- مكاشفه‌يي است كه راوي در آن به زمان ازل (شب ازل) مي‌رود و با چشم «همه‌آگاه» به عشق، تكوين حيات، راز ازل و حقيقت مي‌نگرد