واكاوي معيارهاي كيفي اولويت‌بندي متقاضيان دريافت قرض در آيات قرآن و روايات

از لازمه‌هاي تحقق تمدن نوين اسلامي، پياده‌سازي نظام اقتصادي اسلامي در جامعه است. با توجه به گستره و كاربرد فراوان «عقد قرض» از جمله مهم‌ترين سوالات مطرح در طراحي نظام اقتصادي اسلامي، معيارهاي اولويت‌بندي متقاضيان دريافت قرض است. كشف اين معيارها علاوه بر كمك به يافتن بخشي از نظام اقتصاد اسلامي به عنوان يكي از راهكارهاي موثر در زمينه ارتقاي بهره‌وري نظام اقتصادي، منجر به استفاده بهتر از وجوه قرض‌الحسنه در نظام بانكي ايران و توزيع عادلانه در سطح جامعه خواهد شد. مسئله اصلي پژوهش حاضر، چيستي معيارهاي موثر بر اولويت‌بندي متقاضيان دريافت قرض از منظر اسلام است. در اين مطالعه، با استفاده از رويكرد بنيادي و نظري و تدبر موضوعي در قرآن و مراجعه به تفاسير و ارائه نكات به صاحب‌نظران، به جستجوي معيارهاي مورد نظر اسلام در اولويت‌بندي متقاضيان دريافت قرض پرداخته شده است. در نهايت مشخص گرديد كه با توجه به جايگاه قرض‌الحسنه در اسلام مي‌توان به دو گروه معيار مرتبط با مسئله حاضر دست پيدا كرد. گروه اول به عنوان معيارهاي مرتبط با شايستگي متقاضي شامل ضرورت  نياز، دليل نيازمند شدن و مسير مصرف وجوه، تعفف و رفتار اجتماعي وي و انگيزه متقاضي در بازپرداخت قرض و گروه دوم به عنوان معيارهاي متناظر با مطلوبيت واقعي قرض‌دهنده شامل نسبت اجتماعي متقاضي و قرض دهنده و همچنين ريسك اعتباري متقاضي شناسايي شدند.