چراييِ ناپايداريِ عملكرد حكومت صفويان در توسعه متوازنِ امنيت

مقاطعي از حكومت برخي از شاهان عصر صفوي تجربه‌اي نسبي از استقرار امنيت بوده و اين امر از ناحيه چندبعدي بودنِ آن قابل‌توجه است؛ زيرا اين مقاطع كه مربوط به حكومت شاه‌اسماعيل يكم، شاه‌تهماسب يكم، شاه‌عباس يكم و شاه‌عباس دوم است، فصلي از بالندگي امنيت، نه صرفاً در حدودِ مركز قدرت و محدوده پايتخت، بلكه در قلمرو تماميت ايران را گشود. نظر به اينكه مقاطعي از حكومت برخي پادشاهان صفوي نمونه‌اي كمابيش موفق از امنيت در ايران به‌شمار مي‌آيد، پژوهش حاضر در پي پاسخ‌گويي به اين پرسش است كه چرا استقرار اوليه و نسبيِ امنيتِ چندبعدي در مقاطعي از دوره صفويان، به يك سنت پايدار در توسعه متوازن امنيت تبديل نشد؟ روش گردآوري اطلاعات كتابخانه‌اي و شيوه پژوهش نيز توصيفي-تحليلي است. دستاوردهاي اين پژوهش نشان مي‌دهد كه تمهيد سياست‌گذاري امنيت داخلي از منظر كنترل آشوب‌ها و مهار تمايلات تجزيه‌طلبانه در مقاطعي؛ تقويت توان دفاعي و بازدارنده نظامي؛ ارتقا ديپلماسي متعهدانه از حيث پايبندي به معاهدات و رويكرد ائتلافي با ديگر دولت‌ها و تأمين امنيت اقتصادي از طريق شكوفايي تجارت و مديريت راه‌هاي مواصلاتي در برخي از دوره‌ها، از روش‌هاي تأمين امنيت حكومت صفويان بودند. علاوه بر اينها، عدم پايداريِ توسعه متوازن امنيت در برخي از دوره حكومت شاهان صفوي، ناشي از عدم نهادمنديِ توسعه متوازن در شيوه حكومت صفويان بود.