بررسي نظريه «جهت داري علم»

توليد علم ديني يكي از مقدمات بسيار مهم در تحقق تمدن اسلامي است و همواره دغدغه انديشمندان اسلامي بوده است. راهكارهاي مختلفي نيز براي توليد علم ديني پيشنهاد شده. يكي از مراكزي كه با سابقه طولاني به اين امر اهتمام ويژه اي داشته و توليدات و نظريات پيراموني قابل توجهي در اين موضوع ارائه داده است، «فرهنگستان علوم اسلامي قم» است. بررسي هويت علم ديني مورد نظر فرهنگستان علوم تا قبل از تبيين و بررسي مباني آن امري خطاست و محققين را به مغالطات فراوان مبتلي خواهد كرد. فرهنگستان در تعيين «هويت علم ديني» به مباني ششگانه غرب شناختي، جامعه شناختي فرآيند توليد علم، معرفت شناختي، فلسفي، منطقي، روش شناسي، دين شناسي معتقد است. يكي از نظريات ويژه فرهنگستان كه به منزله رنسانسي در مباحث معرفت شناسي محسوب مي شود نظريه «جهت داري علم» است. اين نظريه يكي از مباني ابداعي و بسيار تاثيرگذار فرهنگستان در تحليل هويت علم ديني است. در نوشته حاضر با بهره گيري از روش تحقيقات كتابخانه اي و بررسي عقلاني مباحث به تبيين زواياي مختلف نظريه جهت داري علم و نقد آن پرداخته ايم. پرداختن به اين نظريه از جهت ريشه اي بودن آن و ايجاد امكان نقد باقي نظرها و آثار علمي فرهنگستان از اهميت خاصي برخوردار است. ويژگي ديگر خاص اين تحقيق بهره بردن از آثار موجود در مخزن فرهنگستان است كه بعضا منتشر نشده است.