شناسايي و تحليل پيشران‌هاي توسعه كشاورزي حفاظتي در استان آذربايجان شرقي

مسئله فرسايش خاك در كشورهاي در حال توسعه به مراتب شديدتر از كشورهاي توسعه يافته است. لازم است به علت انجام كشاورزي سنتي در بين كشاورزان، با توجه به هزينه زياد نسبت به سود آن، كشاورزي حفاظتي به هدف اصلي تبديل شده و تحقيقاتي در اين زمينه صورت گيرد. لذا در گام اول پيشران‌هاي توسعه كشاورزي حفاظتي شناسايي شدند. اين كار به روش تحليل محتواي كيفي منابع و انجام مصاحبه با متخصصان و صاحب‌نظران حاصل از 22 مصاحبه نيمه ساختاريافته در استان آذربايجان شرقي انجام شده است. در گام دوم پيشران‌ها رتبه‌بندي و گروه‌بندي شدند. در گام سوم براي طراحي الگو از روش الگو‌سازي ساختاري تفسيري جهت تعيين سطح پيشران‌هاي اصلي شناسايي و روابط دروني بين پيشران‌ها استفاده شد. جامع و الگوي پيشران‌ها طراحي شدند و بعد از تشكيل كميته‌ي فني متشكل از 6 نفر با كارشناسان در بخش تحليل پيشران‌هاي حاصل از تحليل محتواي متن مصاحبه‌ها در مرحله كدگذاري اوليه، 37 عامل پيشران براي توسعه كشاورزي حفاظتي مشخص شدند، كدهاي اوليه در هشت گروه اصلي شامل سياست‌گذاري و برنامه‌ريزي، ساختاري و نهادي، حمايتي و مالي، نظارت و ارزيابي، فرهنگ‌سازي، بازار نهاده و زير ساختي، تحقيق و توسعه و ترويجي و آموزشي طبقه‌بندي شدند. با استفاده از روش الگوسازي ساختاري تفسيري، هشت پيشران اصلي شناسايي شده و با ترسيم الگوي پيشران‌ها، پيشران‌هاي توسعه كشاورزي و حفاظتي در چهار سطح قرار گرفتند. در سطح يك الگو پيشران بازار نهاده و زيرساختي به‌عنوان پايه و ريشه اصلي الگوي پيشران‌هاي كشاورزي حفاظتي قرار گرفت. به عبارتي توسعه كشاورزي حفاظتي بيش از هر پيشران ديگر نيازمند اين عامل است و اين عامل به عنوان پايه است. پيشران‌هاي (سياست‌گذاري و برنامه‌ريزي، ساختاري و نهادي، فرهنگ‌سازي، تحقيق و توسعه و ترويجي و آموزشي) در سطح دوم طراحي الگو قرار گرفتند و مشخص شد بين آن‌ها ارتباط قوي وجود دارد، همچنين در سطح سوم طراحي الگو، پيشران حمايتي و خدماتي قرار گرفت و در سطح چهارم نيز پيشران نظارت و ارزيابي مشخص شد. نتايج تحقيقات نشان از تأثير اين عامل بر پذيرش توسعه كشاورزي حفاظتي است.