ارزيابي انتقادات كروسيوس به نظريه جهان ‌هاي ممكن لايب ‌نيتس

دغدغه لايب‌ نيتس در طرح نظريه‌ي بهترين جهان ممكن، دفاع از صفات مطلق الهي در برابر شبهه شرور بود. از نظر او با توجه به صفات مطلق الهي، جهان ممكن كنوني كه اقتضاي صفات خداوند است، مي‌بايست بهترين جهان ممكن باشد. اما از نظر كروسيوس اعتقاد لايب‌نيتس در خصوص بهترين بودن جهان ممكن، به جهت وابستگي ارگانيك به صفات مطلق الهي، تخلف‌ناپذيري اراده الهي از اقتضائات اين صفات و حاكميت اصل جهت كافي بر رفتار همه موجودات از جمله خداوند، اختيار الهي را با چالش مواجه نموده و به لحاظ اخلاقي خطرناك است. كروسيوس با تحليل مفهومي «بهترين جهان ممكن» اين مفهوم را اولاً ناممكن و ثانياً غيرقابل اثبات مي‌داند. از نظر او با وجودِ شرور بالفعل در جهان كنوني، مدافع چنين استدلالي گرفتارِ ناواقع‌گرايي و خوش‌بيني فلسفي است. همچنين نقدهاي كروسيوس به اصل جهت كافي، ضرورت شرطي و اصل بهترينِ لايب‌نيتس، در فهم ديدگاه او بسيار حايز اهميت است. از مزاياي ديدگاه او واقع‌گرايي، توانايي بيشتر در توجيه شرور موجود در عالم با توجه به «خيلي خوب» پنداشتنِ جهان بالفعل و سهولت فهم ديدگاه او در موضوع اختيار و آزادي براي عوام‌، مي‌باشد. در مقابل درك سطحي از مفهوم آزادي و عدمِ توجه به استلزامات صفت حكمت الهي و تاثيرگذاري آن بر تقويت، جهت‌دهي و تحديد اراده آزادِ خداوند در خلق موجودات، از معايب ديدگاه او در موضوع اختيار مي‌باشد. نوآوري نوشتار پيشِ‌‌ رو تبيين تئوديسه‌ي ‌بديع كروسيوس، مزايا و معايب آن است.