تأثيرات منفي اشغال متفقين بر بهداشت و سلامت اجتماعي مردم ايران در كرانه‌هاي خليج فارس و درياي عمان

زمينه و هدف: با تهاجم متفقين، نيمه جنوبي ايران صحنه حضور گسترده نيروهاي اشغالگر انگليسي و آمريكايي گرديد. تبعات منفي استيلاي عناصر خارجي در تمام سال‌هاي جنگ و حتي پس از آن اين مناطق را در ابعاد گوناگون تحت تأثير خود قرار داد و بهداشت و نظام درمان اين بخش از كشور را در اشكال مختلف كمبود دارو و تجهيزات و كادر درمان، شيوع انواع بيماري‌هاي عفوني و واگيردار، اعتياد، امراض روحي و مقاربتي و فقر غذايي دچار مشكل نمود. هدف نوشتار حاضر بررسي تأثيرات بهداشتي جنگ جهاني دوم بر نواحي جنوب، جنوب غربي و شرقي ايران در سال‌هاي 1324-1318 شمسي و پيامدهاي آن بر اين مناطق مي‌باشد. بر اين اساس نگارنده با تكيه بر منابع دست اول سعي دارد به اين سؤال پاسخ دهد كه چگونه جنگ جهاني دوم ساختار بهداشتي مناطق جنوب ايران را تحت تأثير قرار داد؟روش: روش تحقيق، تحليلي تاريخي با تكيه بر شيوه كتابخانه‌اي و بر اساس مطالعه داده‌هاي اسناد غير منتشره آرشيو سازمان اسناد و كتابخانه ملي، نشريات پزشكي و اقتصادي اجتماعي و روزنامه‌هاي گوناگون محلي و عمومي ايران در اين دوره مي‌باشد.ملاحظات اخلاقي: در اين مقاله اصالت متن، صداقت و امانتداري در ارجاع به منابع و بهره‌گيري از ساير داده‌ها رعايت شده است.يافته‌ها: با فروپاشي دولت پهلوي اول و بحران‌هاي ناشي از پيامدهاي منفي اشغال ايران به وسيله متفقين، فرآيند رشد سرحدات ساحلي جنوب كشور دچار بحران شد و ركود و فروپاشي اكثريت بخش‌هاي اجتماعي، اقتصادي، امنيتي و به خصوص بهداشتي اين مناطق را دربر گرفت. انتشار برخي بيماري‌هاي جديد حاصل از ورود هزاران سرباز خارجي و آوارگان لهستاني كه ناقل امراض واگيردار بودند، كمبود دارو و تجهيزات پزشكي، بيماري‌هاي رواني، اعتياد، فقر و فحشا، مرگ كودكان، ضعف شديد جسماني ناشي از سوء‌تغذيه گسترده و قحطي مصنوعي نمونه‌هايي از اين پيامدها بود. بررسي اين عوامل منفي نشان مي‌دهد كه وضعيت بهداشتي نواحي ساحلي جنوب ايران در طي حضور اشغالگران خارجي نسبت به دوره حكومت رضاشاه (1320-1304 ش.) روندي كاملاً معكوس را طي نموده است.نتيجه‌گيري: مطالعه اسناد و جرايد نشان مي‌دهد كه به علت معضلات سياسي و نظامي دولت مركزي، سياست‌هاي محدودكننده متفقين، ضعف شديد زيرساخت‌هاي اقتصادي، نبود خطوط مناسب مواصلاتي و كمبود وسايل حمل و نقل، عدم توجه به صنايع اشتغال‌زاي بومي، قاچاق خواروبار عمومي، رهاشدن طرح‌هاي عمراني، عدم امنيت، امواج پي‌درپي قحطي و سوء‌تغذيه فراگير، بيماري‌هاي اپيدميك و احتكار دارو، اين مناطق دوراني از زوال اقتصادي، فقر فراگير، عقب‌ماندگي و در نهايت تنزل شديد سطح بهداشت همگاني را تجربه نمودند.