ضرورت و امكان تشكيل مجلس مشورتي محلي در حوزه‌هاي انتخابيه كشور

نمايندگان مجلس از نظارت و پاسخگويي در قبال رفتار و عملكردشان مصون نيستند و اكثر پارلمان‌هاي دنيا نوعي نظارت (درون‌سازماني، برون‌سازماني يا تركيبي) بر رفتار نمايندگان خود دارند و كسي در اصل نظارت بر رفتار نمايندگان ترديد چنداني ندارد اما در شيوه اعمال نظارت تفاوت‌ها و رويه‌هاي مختلفي به چشم مي‌خورد. پژوهش حاضر، با هدف ضرورت و امكان تشكيل مجلس مشورتي محلي در حوزه‌هاي انتخابيه كشور انجام شد. روش مطالعه پيمايشي است و نمونه تحقيق را 163 نفر از نمايندگان 10 دوره‌ مجلس شوراي اسلامي تشكيل داده‌اند. براي طراحي پرسشنامه، ابتدا با 12 نفر از افرادي كه بيش از سه دوره سابقه نمايندگي مجلس شوراي اسلامي داشتند، مصاحبه عميق صورت گرفت و سپس از درون مصاحبه‌ها، پرسشنامه طراحي شد. نتايج تحقيق حاكي از آن است كه 94/8درصد از افراد نمونه مطالعه مرد و 5/2 درصد زن بودند. بيش از نيمي از پاسخگويان تحصيلات دكتري و نمايندگان دوره‌هاي نهم (22/5 درصد) و هشتم (19/7درصد) مجلس شوراي اسلامي داراي بيشترين درصد بودند. ۶/۷۰ درصد از پاسخگويان آسيب‌شناسي مجلس را بسيار ضروري مي‌دانستند و حدود 17 درصد عملكرد مجلس شوراي اسلامي را در 40 سال خدمت در زمينه قانونگذاري موفق و 76/5درصد عملكرد مجلس شوراي اسلامي را در زمينه موفقيت در نظارت بر عملكرد دستگاه‌هاي اجرايي پايين ارزيابي كردند. نتايج تحليل دو متغير نشان داد كه بين آسيب‌شناسي عملكرد و همچنين بين مستدل و منطقي بودن رأي نمايندگان به طرح‌ها و لوايح قانوني و تشكيل مجلس مشورتي محلي رابطه معنا‌داري وجود دارد. بر‌مبناي نتايج رگرسيون لجستيك متغيرهاي جنس، تحصيلات، سن، نمره كارايي مجلس در گروه 11تا 15، ميزان اهميت كارايي و ارزيابي عملكرد مجلس تأثير مستقيم و نمره 15 تا20 كارايي تأثير معنا‌دار و معكوس بر احتمال (تشكيل) اجرايي بودن مجلس مشورتي محلي را در حوزه‌هاي انتخابيه كشور دارند. بر اين اساس به ميزاني كه اهميت كارآمدي و عملكرد مجلس شوراي اسلامي افزايش پيدا مي‌كند، نياز به متشكل شدن نخبگان حوزه در جهت مشاوره به نمايندگان، براي تأثيرگذاري در وظايف نمايندگي بالا مي‌رود. اين امر به همكاري تفكرات بيشتر براي نظارت منجر مي‌شود.