گونه‌شناسي مكاشفه در علم‌الاساطير بين‌النهرين

يكي از چالش‌هاي مطرح در فرهنگ ديرينۀ بين‌النهرين، امكان مشاركت يا مكاشفه بين موجودات لاهوتي و ناسوتي است. جَستار حاضر درحالي‌كه با تكيه بر شواهد كافي وجود چنين امكاني را در اين فرهنگ مسلّم فرض مي‌كند، به روش توصيفي - تحليلي به دنبالِ شناسايي اشكال احتمالي مكاشفه در فرهنگ اساطيري بين‌النهرين است. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهند مكاشفه در اساطير سومري، اَكّدي، بابلي و آشوري نوعي دادوستد معنوي بين عوالم لاهوت و ناسوت و دريچه‌اي براي مخابره يا القاي خواسته‌ها، رازها و اخبار ايزدان بر موجودات خاكي اعم از بشري و غيربشري است. مكاشفه در اينجا غالباً شكل تك‌گويي و گاهي سيماي گفتگوي دوطرفه به خود مي‌گيرد و مي‌تواند براي انسان در كِسوت تجاربي چون سفر روح، رؤياي صادقه، دريافت صدا و غيب‌گويي رُخ دهد. ظاهراً جلوه‌هايي از معنا و اشكال مكاشفاتِ بين‌النهريني به‌تدريج در اديان سامي رخنه كرده‌ است كه اين تأثير را مي‌توان ثمرۀ قطعي همسايگي اقوام سامي با سومريان دانست؛ از اين‌رو بررسي موقعيت‌هاي مكاشفه‌ايِ اساطير بين‌النهرين براي فهم عميق‌تر ماهيّت مكاشفه در اديان متأخرتر حائز اهميّت به نظر مي‌رسد.