معرفي نسخۀ خطي غزليات «ملّاحسين خويي» متخلّص به «سالك» و بررسي سبكي آن

زمينه و هدف: يكي از شيوه هاي قابل اطمينان جهت بازشناسي عقايد، آرا، انديشه و اوضاع و احوال و شرايط اجتماعي و سياسي، شناخت آثار مكتوب گذشتگان است. بازبيني و توجه دوباره به نسخ قديمي و پرده برداشتن از رخسار اين متون ارزشمند ميتواند تا حدود بسيار زيادي ما را با جنبه هاي گوناگون انديشۀ نويسندگان و پديدآورندگان آنها و اوضاع و احوالي كه اين هنرمندان در آن ميزيسته اند، آشنا نمايد. از ديگر سو بازشناسايي نسخ خطي و تصحيح و معرفي يك اثر تا حدود بسيار زيادي ميتواند اطلاعات ارزشمندي را پيرامون پيشينۀ فكري و فرهنگي يك ملت در سنجش اصالت آن در اختيار خوانندگان و اهل علم قرار دهد. يكي از نسخ بجامانده در تاريخ ادبيات ايران، مجموعه غزليّات ملاحسين خويي متخلّص به سالك است. هدف اصلي اين پژوهش بررسي ويژگيهاي سبكي غزليّات ملّاحسين خويي و تعيين شاخصه هاي سبكي اشعار وي در سه سطح زباني، فكري و ادبي ميباشد. روش مطالعه: در نگارش اين مقاله از روش كتابخانه اي و شيوۀ توصيفي-تحليلي استفاده شده است. نسخۀ مورداستفاده در اين پژوهش به شيوۀ قياسي براساس تك نسخۀ موجود در كتابخانۀ مركزي تبريز مورد تصحيح قرار گرفته است. يافته هاي تحقيق: با بررسي غزليّات ملّاحسين خويي ميتوان به اين مؤلفه ها و شاخصه هاي شعري در سبك او اشاره نمود كه سبك شاعر نشان‌دهندۀ ويژگيهاي اشعار دورۀ بازگشت، سادگي، رواني، پرهيز از تعقيد و پيچيدگي و گاه تقليدي از شاعران برجستۀ سبكهاي گذشته مانند حافظ، صائب، سعدي و... است. نتيجه پژوهش: ويژگي سبكي سالك در سطح آوايي استفاده از اكثر اوزان بحور پركاربرد عروضي، اعمال نوعي از اختيارات شاعرانه بصورت سليقه اي و ذوقي، واژگان و تركيبات برساخته، استفاده از رديفهاي فعلي بصورت چشمگير، در سطح ادبي كاربرد آرايه هاي استعاره، تشبيه، كنايه بصورت روان، ساده و زودفهم در كنار ساير صنايع بديع لفظي و معنوي و در سطح فكري پرهيز، زهد، تقوا و نفي مداراي ميباشد.