بررسي درونمايۀ اشعار كودك و نوجوان در دهۀ نود

زمينه و هدف: درونمايه يا محتوا، انديشۀ اصلي و جوهرۀ آثار ادبي است كه عناصر سازندۀ آنها را به هم پيوند ميدهد. پژوهش پيش رو با اين هدف به نگارش درآمد تا انديشه هاي موجود در اشعار كودك و نوجوان را در دهۀ نود، دريابد؛ به اين منظور، دويست جلد كتاب شامل يك هزار و نهصد و سيزده قطعه شعر از شصت شاعر مورد بررسي قرار گرفت و مشخص شد كه شاعران در اين دوره بيشتر چه مضامين و موضوعاتي را مورد استفاده قرار داده اند. روشها: در اين پژوهش بر اساس منابع كتابخانه اي و روش تحليلي- توصيفي، به بررسي محتواي شعر كودك و نوجوان در دهۀ نود پرداخته شد. يافته ها: پس از مطالعه و بررسي، اشعار مورد نظر، در دسته هايي با مضمونهاي احساسي، تربيتي-اخلاقي، سرگرمي، ديني، طبيعت‌گرايي، سياسي-اجتماعي و آموزشي– علمي، مورد مطالعه قرار گرفت و درونمايه و تحولات هريك از مضامين، در مسيري ده ساله نشان داده شد. نتيجه گيري: نتايج اين پژوهش ناظر بر اين است كه مضمونهاي احساسي و سرگرم كننده و شاد، به ترتيب رتبه هاي اول و دوم و درونمايۀ تربيتي-اخلاقي كمترين بسامد را به خود اختصاص داده است. اين امر ناظر براين است كه طبع پاك كودك و نوجوان بيش از هر مضموني، به احساسات پاك و درونمايه هاي آرمش بخش نيازمنداست. مضامين سرگرم كننده و شاد كه رتبه ي دوم را در اين بررسي احراز كرد حاكي از آن است كه سن كودك اقتضاي شادي مي كند و بايد با موضوعهاي شاد در رشد او نقش آفريني كرد. قرار گرفتن مضامين تربيتي-اخلاقي در رتبۀ آخر ميتواند گوياي اين نكته باشد كه شاعران دريافته اند براي كودك و نوجوان هرگونه نسخه پيچيدن و مانند بزرگان با آنان رفتار كردن و موضوعهاي جدّي را براي آنان طرح كردن كمتر مورد اقبال كودكان و نوجوانان قرار ميگيرد. وانگهي ميزان بسامد اين مضامين نشان ميدهد شاعران كودك و نوجوان كوشيده اند نسبت به قبل دركي درست‌تر از نيازهاي روحي و رواني مخاطبان خود داشته باشند.