بررسي دستگاه و صرف فعل در گويش بوالخيري

مركز دهستان بوالخيرِ بخش دلوار از شهرستان تنگستانِ استان بوشهر، روستاي بوالخير است. بوالخيري، گونه‌اي از گويش تنگستاني (تنگسيري) است. براي تشكيل پيكرۀ زباني اين پژوهش، از مصاحبه با گويشوران، ضبط گفتار و آوانگاري داده‌هاي صوتي استفاده ‌شده و روش اين پژوهش، تركيبي از روش‌هاي ميداني و توصيفي– تحليلي با ابزاري كتابخانه‌اي است. داده‌ها با ­همين روش‌ها و با كمك الفباي آوانگاري بين‌المللي (I.P.A) جمع‌آوري، واكاوي و توصيف شده‌اند. در پژوهش حاضر، تجزية ساختاري و استخراج ويژگي‌ها و ساختمان افعال، جايگاه تكيه و صرف افعال در وجه، باب و زمان‌هاي مختلف در بوالخيري، واكاوي شده‌است. براساس يافته‌ها، فعل در اين گويش داراي دو مادۀ گذشته يا حال و وجوه امري، التزامي يا اخباري است. از ويژگي‌هاي مهم اين گويش، مي‌توان به حالت ارگتيو فاعلِ افعال ماضي متعدي اشاره­كرد. اين حالت در بوالخيري، به‌صورت كنايي گسسته است. در اين گويش، صرف افعال معلوم و مجهول در زمان‌هاي حال و گذشته است و ساختار خاص افعال آيندۀ فارسي معيار وجود ندارد و همان فعل مضارع اخباري براي بيان فعل مستقبل به كار مي‌رود. تكيه در اغلب افعالِ مثبت و منفيِ اين گويش، بر هجاي اول است.