رهيافت هاي عقل برهاني ذيل تفسير آيه «شهدالله» با تأكيد بر رويكرد تفسيري جوادي آملي

يكي از مسائل مهم حوزه علوم قرآني، تبيين و تفسير نوع شهادت خداوند و آثار آن در آيه ۱۸ آل‌عمران است كه در اين نوشتار، رهيافت‌هاي عقل برهاني با توجه به آثار تفسيري و قرآني آيت‌الله جوادي‌آملي مورد بازخواني قرار گرفت. آيت‌الله جوادي‌آملي ذيل آيه: «شَهِدَ اللَّهُ أَنَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ» متفاوت از نظر علامه طباطبايي كه قائل به شهادت قولي و خبري در آيه بوده، ايشان ضمن پذيرش شهادت قولي و فعلي و احتمال انشاء در شهادت، بر شهادت عيني و ذاتي خدا تأكيد داشته است. آيت‌الله جوادي‌آملي براساس نظريه بسيط‌الحقيقه بودن واجب، معتقد است چون واجب حق تعالي بسيط محض است، شريك ندارد و از آن‌جهت كه مشهود محض و از پيش معلوم و معروف است، خود براي شناخت خويش كافي است تا يكتايي او نيز اثبات گردد. ايشان تصريح مي‌كند اگر شهادت در آيه قولي يا فعلي باشد، توحيد در نظام كيهاني از طريق آيات آفاق قابل استدلال است و اگر مراد از آيه، شهادت عيني يا ذاتي باشد، استدلال بر وحدت خدا از راه ذات اوست، چه عواملي در كار باشد يا نباشد، او واحد است و چون خداوند شاهدي عادل است، عدالتش بر يگانگي‌اش نيز دلالت مي‌نمايد؛ چنان‌كه در برهان صديقين و آيه ۵۳ فُصّلت نيز چنين دريافت مي‌شود.