پيامدهاي موضع‌گيري ايران در جنگ‌هاي سه‌گانه هند و پاكستان بر روابط خارجي ايران و پاكستان در دوران حكومت پهلوي دوم

پس از پايان جنگ دوم بين الملل با اعطاي استقلال به هند از سوي بريتانيا، هند به دو كشور مستقل هند و پاكستان تقسيم شد. اين تقسيم در اساس ناشي از اختلافات مذهبي بين هندوها و مسلمان هاي شبه‌قاره بود. اختلافات مذهبي در قالب احساسات ناسيوناليستي، پس از جدايي و تشكيل دو كشور نيز رنگ نباخت و زمينه درگيري هاي بعدي را فراهم آورد. اختلافات مرزي تاكنون به سه جنگ بزرگ و چندين درگيري كوچك مرزي بين دو كشور انجاميده و همين كشمكش‌ها سرانجام پاكستان را دچار تجزيه كرد. ايران، هم به‌عنوان همسايه و هم به‌عنوان يكي از متحدين بزرگ پاكستان به‌ويژه در دو جنگ بزرگ آخر به سود پاكستان موضع‌گيري نمود. كابوس امنيتي كه ايران از ناحيه اتحاد شوروي داشت، به همراه برخي ملاحظات امنيتي كه مي‌توانست از پيدايش بحران‌هاي مشابه در مناطق مرزي دو كشور ايران و پاكستان جلوگيري نمايد، از جمله علل حمايت ايران از پاكستان به‌شمار مي‌رفت. مضاف بر خطري كه ايران از ناحيه اتحاد جماهير شوروي و دولت‌هاي راديكال عرب حس مي‌كرد، ديپلماسي صلح نيز كه از سوي دو كشور به‌ويژه ايران دنبال مي‌شد، موجبات درك مشترك دو كشور نسبت به تهديدهاي منطقه‌اي مي‌گرديد. اين مقاله بر آن است تا پيامدهاي موضع گيري ايران در جنگ‌هاي سه گانه هند و پاكستان به‌عنوان يك متغير مستقل بر روابط خارجي ايران و پاكستان در دوره پهلوي دوم را به‌عنوان يك متغير تابع با رويكرد تحليل تاريخي بررسي نمايد.