كاني‌شناسي و زمين‌شيمي كانسار كائولن تاتروس، جنوب غرب دانسفهان، استان قزوين، ايران

كانسار كائولن تاتروس (جنوب غرب دانسفهان، استان قزوين) برآمده از دگرساني سنگ هاي آتشفشاني ريوداسيتي ائوسن مياني است. بررسي هاي كاني شناسي نشان مي دهند كه كائولينيت و كوارتز فازهاي كانيايي اصلي و ايليت، روتيل، پيروفيليت، ديكيت، آلونيت، دياسپور و كلريت فازهاي كانيايي فرعي اين كانسار هستند. كاهش مقادير شاخص دگرساني شيميايي (CIA) و افزايش نسبت (SiO2+Fe2O3+MgO+CaO+Na2O+K2O)/(Al2O3+TiO2) از مركز به سمت بيرون نيمرخ مورد بررسي گوياي وجود منطقه بندي دگرساني و گرمابي در اين كانسار هستند. الگوي توزيع عناصر خاكي نادر (REE) بهنجار شده به كندريت، جدايش و غني شدگي قوي عناصر خاكي نادر سبك (LREE: La-Eu) نسبت به عناصر خاكي نادر سنگين (HREE: Gd-Lu) و رخداد بي هنجاري منفي شديد Eu و Ce در نمونه هاي كائولن بررسي شده را نشان مي دهد. محاسبه تغييرات جرم با فرض Ti به عنوان عنصر شاخص كم تحرك آشكار مي كند كه كائولينيتي شدن سنگ هاي ريوداسيتي با غني شدگي عناصر Al، Sr، Zr، Hf، Ta، Nb، U، Th، Y، La و Pr، شستشو- تثبيت Sm، Nd و HREEها و تهي شدگي Si، Fe، Mg، Mn، Ca، Na،  K،P، Rb، Cs، Ba، Pb، V، Cr، Zn، Eu و Ce همراه شده است. نتايج بدست آمده مشخص نمود كه رفتار عناصر طي گسترش فرآيندهاي كائولينيتي شدن با عواملي چون تغيير pH و دماي محلول هاي مسؤول دگرساني، تمركزهاي بازماندي، جذب سطحي، روبش توسط اكسيدهاي فلزي و حضور در فازهاي كانيايي مقاوم در برابر دگرساني كنترل شده است. رخداد بي هنجاري منفي Eu در طي كائولينيتي شدن نشانگر تخريب پلاژيوكلاز توسط سيال هاي گرمابي دما بالاست. حضور دياسپور، ديكيت و پيروفيليت، غني شدگي LREEها نسبت به HREEها، جدايش HREEها از هم و رخداد بي هنجاري منفي شديد Ce در نمونه هاي مورد بررسي آشكارا نقش فرآيندهاي درونزاد در گسترش و تكامل كانسار كائولن تاتروس را پيشنهاد مي كنند. شواهد ديگري چون همبستگي هاي مثبت شديد مواد فرار (LOI) با (La/Yb)N- و با P2O5 به همراه مقادير برخي از پارامترهاي زمين شيميايي چون Ce+La+Y، Nb+Cr، Rb+Sr و Y/Ho اين نظر را تائيد مي كنند.