بررسي چند شكلي تك نوكلئوتيدي واقع در ژن‎هاي كانديدا BMPR1B و GDF9 ميش‎هاي مغاني، افشاري و بلوچي

گوسفند، به عنوان يك مدل ژنتيكي براي مطالعه ارتباط بين تنوع ژنتيكي و ميزان تخمك‎گذاري در تحقيقات پيشين مورد استفاده قرار گرفته است. مطالعات اخير نشان داده است كه تنوع در ميزان تخمك‎گذاري و صفت چندقلوزايي مي‌توانند توسط مجموعه ژن‎هايي به نام ژن‎هاي كنترل كننده باروري كنترل شوند. در اين راستا، سه ژن عملكرد باروري به نام‎هاي BMPR1B يا FecB، GDF9 يا FecG و BMP15 يا FecX در گوسفند شناسايي شده‎اند. روش مولكولي Tetra-ARMS PCR يك جايگزين مناسب براي روش‌هاي پرهزينه مانند توالي‎يابي و PCR-RFLP در شناسايي اسنيپ‎هايي است كه توالي آنها شناخته شده هستند. در سالهاي اخير، ورود آلل برولا به نژاد گوسفند افشاري كشور موارد چند تخمك‎گذاري را افزايش داد. هدف از مطالعه حاضر، بررسي چند شكلي دو ژن باروري شامل FecB و FecG در گوسفندان نژاد مغاني، افشاري و بلوچي خراسان رضوي و ارتباط آن‎ها با صفت چندقلوزايي بود. نمونه‎هاي خون از مجموع، تعداد ۹۵ رأس گوسفند افشاري، بلوچي و مغاني از طريق وريد وداجي اخذ شد. دو جفت آغازگر كنترل (خارجي) و اختصاصي (داخلي) براي تكثير قطعات ژن‎هاي FecB و FecG در روش Tetra-ARMS PCR مورد استفاده قرار گرفتند. برنامه دمايي براي تكثير قطعات ژن FecB به صورت واسرشت سازي اوليه در C 94 به مدت 4 دقيقه، سپس، 35 چرخه دمايي به ترتيب C 94 به مدت 25 ثانيه، دماي اتصال در C 54 به مدت 35 ثانيه، بسط در دماي C 72 به مدت 20 ثانيه و بسط نهايي در C 72 به مدت 5 دقيقه انجام شد. براي تكثير قطعات ژن FecG از دماي اتصال C 54 به مدت 35 ثانيه، بسط در دماي C 70 به مدت 40 ثانيه و دماي بسط نهايي C 70 به مدت 5 دقيقه استفاده شد. در بررسي نتايج بدست آمده، سه ژنوتيپ براي ژن FecB در گوسفند افشاري شامل هموزيگوت وحشي، هتروزيگوت و هموزيگوت جهش يافته مشاهده شدند. همه گوسفندان بلوچي و گوسفند مغاني براي اين ژن هموزيگوت وحشي بودند. فراواني ژنوتيپ هموزيگوت وحشي براي سه نژاد گوسفند فوق الذكر بالا بود. فراواني آلل وحشي در اين نژاد 39/0 و فراواني آلل جهش يافته 61/0 بود، در مجموع، براي سه نژاد به ترتيب 8/0 و 2/0 اندازه گيري شد. نتيجه Tetra-ARMS PCR براي جهش نقطه‎اي G1 ‏درجايگاه GDF9 براي همه نژادها چندشكلي نشان داد. هرچند، فراواني هموزيگوت وحشي بالا بود. براي نژاد گوسفند بلوچي فقط چهار درصد از حيوانات ژنوتيپ هتروزيگوت داشتند و ۹۶ درصد حيوانات ژنوتيپ وحشي را نشان دادند. براي نژاد گوسفند مغاني ۱۶ درصد ژنوتيپ هتروزيگوت را نشان دادند و فقط چهار درصد از حيوانات ژنوتيپ هموزيگوت جهش يافته داشتند. همچنين، تنها يك ژنوتيپ هتروزيگوت در نژاد افشاري مشاهده شد. مطالعات متعددي ارتباط بين ژن‎هاي FecB، FecG و FecX را با چند قلوزايي در گوسفند نشان داده است. به دليل فراواني بالاي هموزيگوت وحشي و اين حقيقت كه ميش‎هاي بلوچي و مغاني عمدتاً، تك قلوزا بودند، نقش جهش FecB در چند قلوزايي گوسفند افشار ي مي‎تواند قابل توجه باشد. قوچ مورد استفاده در اين گله هتروزيگوت بود. به طور كلي، مي‌توان نتيجه گرفت كه آلل جهش يافته FecB با چندقلوزايي گوسفندان ايراني ارتياط دارد. هرچند، تاييد آماري اين موضوع نياز به يك مطالعه اختصاصي همرا با ثبت دقيق ركورد صفات توليد مثلي دارد. نتايج اين مطالعه چندشكلي آلل برولا در ميش‎هاي افشاري كه فرزندان يك قوچ ژنوتيپ هتروزيگوت بودند را نشان داد. همچنين، كل اين ميش‎ها در شكم اول و 50 درصد آن‎ها در شكم دوم چند قلوزا بودند. بنابراين، جهش برولا ممكن است باعث چند قلوزايي در ميش‎ها ‎شود. هرچند، تاييد ارتباط چندشكلي‎هاي ژني مرتبط با افزايش باروري و چندقلوزايي نياز به مطالعه جامع‌تري به همراه اندازه‎گيري شاخص‎هايي مانند غلظت هورمون‎هاي جنسي، ميزان تخمك‎گذاري و اندازه فوليكول‎ها دارد.