بازخواني برهان انسان معلّق در فضا در پاسخ هاي ابن سينا به اشكال هاي شيخ ابوالقاسم كرماني

شيخ ابوالقاسم كرماني از معاصران ابن‌سينا كه با وي سخت مخالف بوده و دستِ‌كم يك بار در ري با او مناظره نيز كرده است، نقدهايي بر برهان انسان معلّق در فضاي ابن‌سينا ـ كه از مهم‌ترين ابتكارات ابن‌سينا در فلسفۀ نَفْس به شمار مي‌آيد و از زمان وي تا كنون در ميان فيلسوفان مسلمان و غيرِمسلمان موافقان و مخالفاني داشته است ـ وارد كرده است. نقدهاي وي از طريق نامۀ بهمنيار به دست ابن‌سينا مي‌رسد و او به آنها پاسخ مي‌دهد كه مشروح آن در مباحثات كه از آخرين آثار ابن سيناست، آمده است. اين مقاله با روشي توصيفي، تحليلي، و انتقادي به بازخواني اين نقدها و پاسخ‌ها مي‌پردازد و مي‌كوشد ضمن گزارش كامل تقرير اين برهان در مباحثات، نكات تازه‌اي را دربارۀ اين برهان مهم بازگو كند. در اين ميان، آخرين تقرير ابن‌سينا از برهان انسان معلّق، جايگاه اين تقرير در ميان آثار ابن‌سينا، و ربط و نسبت آن با «برهان انسان معلّقِ معيار» روشن مي‌گردد.