ارزيابي و مدل‌سازي مكاني خطر فرونشست زمين با استفاده از مدل LiCSBAS و الگوريتم جنگل تصادفي (مطالعه موردي: دشت مرودشت - خرامه)

در آينده خطر فرونشست زمين به‌دليل بحران كمبود منابع آبي و مديريت نامناسب منابع آبي تشديد مي‌شود. براي كاهش خطرات مرتبط با فرونشست زمين، لازم است مناطق مستعد خطر فرونشست شناسايي و ارزيابي شوند و اقدامات لازم انجام شود. در اين مطالعه، ابتدا با استفاده از روش تداخل سنجي راداري به نام LiCSBAS، خطر فرونشست زمين شناسايي و ارزيابي شد. سپس با استفاده از مدل جنگل تصادفي RF، رابطه مكاني بين رخداد خطر فرونشست زمين و عوامل مؤثر مانند ارتفاع سطح زمين، شيب، جهت شيب، ليتولوژي، كاربري اراضي، افت آب ‌زيرزميني، فاصله از رودخانه، فاصله از گسل، شاخص رطوبت توپوگرافي و انحناي قوس مورد بررسي قرار گرفت. در انتها، بعد از كاليبراسيون الگوريتم جنگل تصادفي، نقشه حساسيت خطر فرونشست زمين تهيه شد. نتايج تحليل سري زماني تداخل سنجي LiCSBAS در بازه زماني ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۲ نشان داد كه مركز دشت مرودشت - خرامه و نواحي كشاورزي مجاور به‌طور مداوم در حال فرونشيني هستند و پهنه‌بندي نقشه سرعت ميانگين تغيير شكل نشان‌دهنده نرخ فرونشست 11/6 سانتي‌متر در سال است. نتايج تعيين ارتباط مكاني بين رخداد فرونشست و عوامل مؤثر، تأييدكننده تأثير مثبت فاصله از رودخانه، كاربري اراضي شهري و كشاورزي، عمق سنگ كف بستر (ضخامت آبخوان)، افت آب‌ زيرزميني و سازندهاي آبرفتي و ريزدانه روي رخداد اين پديده است. همچنين نتايج مدل‌سازي فرونشست با استفاده از الگوريتم جنگل تصادفي نشان داد كه عوامل عمق سنگ كف، افت آب‌ زيرزميني، كاربري اراضي و زمين‌شناسي بيشترين تأثير اهميت را در پتانسيل رخداد فرونشست در منطقه موردمطالعه دارند. همچنين بر اساس نتايج، حدود سه تا چهار درصد از مناطق در كلاس شديد و بسيار شديد خطر فرونشست زمين به‌ويژه در مركز و حومه شهر مرودشت قرار دارند؛ بنابراين مديريت و كنترل منابع آب و ايجاد برنامه مدون براي كاهش خطر فرونشست و همچنين حفظ تغذيه آبخوان در دشت مرودشت - خرامه امري ضروري است.