امنيت انرژي، نظام جهاني، و معماي امنيت مارپيچي جرويس؛ مطالعه‌ موردي: جنگ روسيه و اوكراين

تصميم ‌گيري ‌هاي سياسي و اقدام در سطح بين‌المللي با بهره‌مندي از سازوكارهاي روان‌شناختي پيچيده، ادراك‌ها، و سوء ادراك‌هايي شكل مي‌گيرد و پيش‌بيني خروجي اقدام‌هاي سياسي و اجتماعي دشوار مي‌شود. در اين پژوهش، با استفاده از معماي امنيت يا مدل مارپيچي رابرت جرويس، به‌دنبال آن هستيم كه دريابيم در روابط بين‌الملل و روان‌شناسي سياسي، آيا اقدام‌هاي دولت در جهت افزايش امنيت خود با ايجاد سوءادراك به‌منزله‌ تهديد، به اتخاذ اقدام‌هاي امنيتي در دولت ديگر منجر مي‌شود. چنين چرخه‌ عمل و عكس‌العملي ممكن است باعث شود تنش، تشديد آن، و پديدآمدن منازعات متعدد ميان طرفين بروز يابد. نقش انرژي‌ـ به ‌مثابه‌ يكي از محرك‌هاي اصلي اقتصاد، جامعه، و روابط متقابل آن با امنيت ملي كشورها و مسائل ژئوپليتيكي‌ـ موجب مي‌شود تا دولت‌ها به امنيت انرژي، به‌عنوان يكي از صورت‌هاي گوناگون امنيت، توجه ويژه‌اي داشته باشند. در اين پژوهش تلاش شده است چگونگي پيوند ميان مقوله‌ امنيت انرژي با معماي امنيت، به‌خصوص با توجه به تنظيم‌كننده‌هاي معماي امنيت از منظر جرويس (عوامل فيزيكي‌ـ‌‌مادي و عوامل روان‌شناسي‌ـ‌ادراكي)، با هدف كشورشناسي و مطالعه‌ موردي روسيه و اوكراين بررسي شود. در راستاي عوامل فيزيكي‌ـ‌مادي معماي امنيت، نقش انرژي و سيستم‌هاي انرژي در جايي بررسي شده است كه در معرض تهديدهاي امنيتي قرار مي‌گيرد يا خود عامل ايجاد ناامني است. همچنين، در زمينه‌ عوامل روان‌شناسي‌ـ‌‌ادراكي، ظرفيت‌هاي امنيت انرژي در ايجاد سوءادراك و منشأهاي گوناگون آن بررسي شده است. در نهايت نيز با مفهوم‌سازي «معماي امنيت انرژي مارپيچي»، زمينه‌هاي همكاري در سايه‌ معماي امنيت و چالش ‌هاي امنيت انرژي واكاوي شده است.