استقرار و ارزيابي يك سامانه تصميم ‌يار به منظور ارتقاء مديريت آبياري در مزارع پايلوت جنوب حوضه آبريز درياچه اروميه

امروزه، سامانه‌هاي پشتيباني تصميم (DSS) به عنوان ابزاري ارزشمندي براي بهينه‌سازي برنامه آبياري با استفاده از يكپارچه‌سازي منابع داده، مدل‌ها و الگوريتم‌هاي تصميم‌گيري مختلف مورد استفاده قرار مي‌گيرند. در پژوهش حاضر يك سامانه تصميم‌يار آبياري (IDSS) كه به راحتي قابل سفارشي‌سازي و تطبيق با شرايط و انواع مختلف سامانه‌هاي آبياري مي‌باشد، در 8 مزرعه و باغ واقع در حوضه درياچه اروميه در طي سال زارعي ۱۴۰۰-۱۴۰۱ اجرا و مورد ارزيابي قرار گرفت. اين سامانه نياز آبياري واقعي هر محصول را بر اساس نوع بافت خاك، مراحل مختلف رشد، شرايط اقليمي، پيش بيني آب و هوا، شكل مزرعه يا باغ، وضعيت حقابه و نوع سامانه‌ي آبياري موجود در مزرعه يا باغ براي تصميم‌گيري در اختيار كشاورز قرار مي‌دهد. نتايج بررسي دو بخش شاهد (آبياري معمول كشاورز) و تيمار (برنامه‌ريزي آبياري براساس IDSS) نشان داد كه اعمال برنامه آبياري ارائه شده توسط IDSS در بخش تيمار به‌طور ميانگين باعث افزايش 87.3، 20.7 و 1.5 درصدي بهره‌وري آب به‌ترتيب در سامانه‌هاي آبياري قطره‌اي، باراني و كرتي شد. باتوجه به نتايج پژوهش حاضر، در صورت استفاده از سامانه IDSS براي مزارع و باغات تحت آبياري سطحي جهت دستيابي به نتايج كارآمدتر، بايد بهينه‌سازي سامانه آبياري از قبيل بهينه‌سازي طول كرت‌هاي آبياري مورد توجه قرار گيرد. همچنين نتايج نشان داد كه ارائه برنامه بهينه و صحيح آبياري كه بتواند نياز آبي گياه را به‌موقع تامين كند يكي از ضروري‌ترين اقدامات در جهت افزايش بهره‌وري آب كشاورزي است كه استفاده از سامانه‌هاي IDSS مي‌تواند در اين زمينه بسيار مفيد و كارآمد باشد.