بررسي نقش دانش بومي ذينفعان و مشاركت محلي در حفاظت پايدار از جنگل‌ (مطالعه موردي: جنگل‌هاي غرب استان گيلان)

يكي از رويكردهاي جلوگيري از آسيب و تخريب جنگل ها، ارتقاء دانش و مشاركت مردم محلي است. در اين تحقيق نقش دانش بومي ذينفعان و مشاركت مردم محلي در حفاظت پايدار جنگل هاي غرب گيلان با تئوري هاي سطوح قاعده مند و رفتار برنامه ريزي شده بررسي شد. جامعه آماري شامل ساكنان و جنگل نشينان بومي شهرستان هاي صومعه سرا، فومن و شفت و كارشناسان اداره كل منابع طبيعي و آبخيزداري گيلان بودند. حجم نمونه از روش كوكران نامحدود محاسبه و 198 نفر به پرسشنامه پاسخ دادند. نمونه گيري از نوع تصادفي ساده و تحليل داده ها با مدل سازي معادلات ساختاري و نرم افزارهاي SPSS 26 و Smart PLS 3 انجام شد. آزمون همبستگي رابطه مثبت معناداري بين متغيرهاي مشاركت و دانش بومي با حفاظت پايدار نشان و اين دو متغير به ميزان 0.661 و 0.377 قادر به پيش بيني حفاظت پايدار بودند. مدل سازي معادلات ساختاري مشخص نمود كه تجربه تخريب جنگل از طريق مشاركت ضعيف مردم محلي و دانش بومي بر رفتار سازگار در حفاظت پايدار جنگل تأثير غيرمستقيم دارد. مطابق با تئوري سطوح قاعده مند، تمركز جوامع بومي بر روي ارتقاي دانش در كنار مشاركت در حفاظت از جنگل هاي تخريب شده مي تواند به عنوان مفاهيم عيني و انتزاعي در جهت حفاظت از جنگل ها مؤثر باشد. اين مسئله هم راستا با تئوري رفتار برنامه ريزي شده كه ايجاد نگرش مثبت در بين افراد بومي در قالب هنجارهاي ذهني است به كنترل رفتار مبتني بر حفاظت پايدار مي انجامد. نتايج اين تحقيق مي تواند در تغيير نگرش مديران كل اداره منابع طبيعي و آبخيزداري نسبت به اثربخشي دانش بومي و مسائل فرهنگي در حفاظت پايدار منابع طبيعي استفاده شود.