اجراي رويكردهاي مديريت جامع آبخيزداري و كنترل رسوبات در حفاظت از تالاب انزلي

تالاب ها زيربناي زيست بوم ها و از مهم ترين و در معرض خطرترين اكوسيستم هاي پيچيده جهاني هستند و مجموعه اي از عملكردهاي بوم شناختي و خدمات اكوسيستمي تأمين كننده رفاه انساني را ارائه مي كنند. تالاب انزلي، يكي از بزرگترين تالاب هاي ساحلي ايران به دليل اهميت جهاني آن از نظر تنوع زيستي شناخته شده است. امروزه، افزايش رسوب گذاري ناشي از عوامل مختلف مانند جنگل زدايي، تغيير كاربري اراضي و سدسازي رودخانه ها، عمق كلي آب تالاب را كاهش داده و در نتيجه تعادل و سلامت اكولوژيكي، تنوع زيستي و پايداري آن را با چالش جدي مواجه كرده است. در اين مقاله، اثرات رسوب گذاري و پيامدهاي مخرب آن بر تالاب انزلي و اقدامات آبخيزداري انجام شده، بررسي شده است. نتايج اين مطالعه نشان داد كه حوزه آبخيز تالاب انزلي، به ويژه حوزه آبخيز فوقاني، منبع اصلي بار رسوب به تالاب است. تقريباً 80 درصد از بار كل رسوب از حوزه آبخيز بالادست مي آيد. چراي بيش از حد، جنگل زدايي و اقدامات محدود كنترل فرسايش از جمله دلايل اصلي فرسايش هستند. اگرچه تلاش هايي براي كنترل فرسايش خاك از طريق اجراي طرح هاي مكانيكي، بيولوژيكي و بيومكانيكي در اراضي كوهستاني انجام شده است، تا بار رسوبي از حوضه فوقاني را به حداقل برسانند. اما هنوز مناطق زيادي به دليل كمبود بودجه، اصلاح نشده اند. از طرف ديگر، اين طرح ها با چالش عدم مشاركت همه جانبه ذينفعان و مشاركت جامعه در فرآيندهاي برنامه ريزي و اجرا مواجه هستند. اجراي رويكردهاي جامع آبخيزداري كه همكاري بين ذينفعان را تقويت مي كند و عوامل اقتصادي-اجتماعي را مورد توجه قرار مي دهد، نه تنها از اين اكوسيستم حياتي محافظت مي كند، بلكه توسعه پايدار و بهبود كيفيت زندگي جوامعي را كه به منابع آن وابسته هستند، ارتقا مي دهد.