تحليل مسئله ربط متغيّر به ثابت و راه‌حلّي ديگر در اين باب

يكي از مباحث اساسي در فلسفه، تبيين تغييراتي است كه در بخش‌هاي مختلف اين جهان مشهود است. در مورد اين تغييرات از جهات مختلف مي‌توان سخن گفت؛ لكن يكي از مباحث اساسي در اين زمينه، تببين رابطه دو بخش متغير با ثابت است. فيلسوفان اسلامي، در طول تاريخ ، پاسخ‌هايي به پرسش مذكور داده‌اند. مسئله اين مقاله اين است كه افزون بر راه‌حلّ‌هاي مورد مناقشه در اين خصوص، چه راه‌حلّ قوي‌تري در اين زمينه مي‌توان ارائه نمود؟ اين مقاله در پاسخ به اين پرسش، ابتدا، با روش توصيفي – تحليلي، آراي مطرح شده در اين زمينه را دسته‌بندي و تحليل نموده و در نهايت، نظري جديد براساس تلقي نهايي از حركت جوهري ارائه نموده است. براساس اين يافته، حركت جوهري در تحليل نهايي، همان اشتداد وجودي است و موجود متحرك، در اين شكوفايي وجودي، پيوسته به سعه وجوديِ آن افزوده مي‌شود و چيزي از هويّت و مقومات آن از بين نمي‌رود. آنچه در اين مسير، از بين مي‌رود، همان نقص وجودي آن است. حال مي‌توان گفت كه علتِ ثابت، وجودي را افاضه مي‌كند كه در متنش، تجدد و شكوفايي نهفته است و در پرتو اين تجدد نيز، زوال ِكمالِ وجودي رخ نمي‌دهد و در نتيجه، تخلف معلول از علت صورت نمي‌گيرد.