تحليل قانونمندي‌هاي حاكم بر فرآيند شكل‌گيري و گسترش اسكان غيررسمي در محدوده‌هاي روستايي واقع در حريم كلان‌شهرها مطالعه موردي: روستاهاي حريم كلان‌شهر تهران

طي چند دهه اخير روند جمعيت‌پذيري سكونتگاه‌هاي انساني واقع در فضاي حريم كلان‌شهرهاي كشور، تأثيرپذيري فراواني از فرآيندها و روندهاي حاكم بر كلان‌شهرها داشته‌اند. در اين ميان اسكان جمعيت در نقاط روستايي واقع در اين فضا در اشكال مختلف، از جمله به‌صورت سكونتگاه‌هاي غيررسمي و محدوده‌هاي فقيرنشين از چالش‌هاي عمده‌اي است كه در اين عرصه‌ها رخ‌داده است. اين موضوع به سبب ماهيت پديده، شيوه ساماندهي و مديريت و بسياري ابعاد ديگر و نو بودن براي مديريت‌هاي محلي و روستايي و عدم تجربه لازم در اين زمينه، نيازمند توجه در سطوح مختلف پژوهشي، حقوقي - قانوني، سياست‌گذاري، برنامه‌ريزي و مديريتي– اجرايي مي‌باشد. هدف از اين پژوهش، تحليل قانونمندي‌هاي حاكم از جمله واكاوي ابعاد، مؤلفه‌ها و عوامل مختلف نهادي، اقتصادي و مكاني بر فرآيند شكل‌گيري و گسترش سكونتگاه‌هاي غيررسمي در محدوده روستاهاي واقع در حريم كلان‌شهرها با تأكيد بر شهر تهران است. روش‌شناسي پژوهش كيفي بوده كه با استفاده از تكنيك‌هاي پژوهشي مختلف از جمله تحليل محتوا، كدگذاري و طبقه‌بندي بر روي 26 مصاحبه انجام‌شده در نرم‌افزار MAXQDA تا رسيدن به مرحله اشباع نظري نسبت به مقوله‌بندي نظرات اقدام شد. بر اساس يافته‌هاي پژوهش 39 مقوله اصلي در قالب 5 مضمون شامل؛ «دافعه‌ها و جاذبه‌هاي جغرافيايي- محيطي- زيستي»، «انگيزه‌ها و محرك‌هاي اجتماعي- اقتصادي»، «فقدان و عدم اجراي طرح‌ها و برنامه‌ها»، «خلأ و ناكارآمدي قوانين، ضوابط و مقررات» و «ناتواني و ضعف ساختارهاي مديريتي- اجرايي» به‌عنوان مهم‌ترين عوامل مؤثر بر شكل‌گيري و گسترش سكونتگاه‌هاي غيررسمي در محدوده روستاهاي واقع در حريم كلان‌شهر تهران شناسايي و مورد تأكيد قرار گرفتند.