مفهوم عمل اداري و تفسير قضايي از آن در راي شعبه(راي شماره 1452ـ 2/9/1394 شعبه دهم) ديوان عدالت اداري

عمل اداري به عنوان مفهومي محوري در حقوق اداري به رغم داشتن آثار متعدد در اجراي حقوق اداري و تشخيص صلاحيت دادگاه ها، در قوانين ايران تعريف نشده است.دكترين در مراحل اوليه و بازنگري است،رويه قضايي نيزايجاد نشده است.لذا اين مقاله براي نيل به هدف تبيين مفهوم عمل اداري، راي يكي از شعب ديوان عدالت اداري را با روش تحليل راي بررسي نموده است.قاضي صادركننده راي اعتقاد به انحصار صلاحيت ديوان در رسيدگي به عمل اداري داشته و قانوني بودن و در راستاي انجام وظيفه قانوني بودن را از شروط شكل گيري عمل اداري دانسته است و عقيده دارد،عمل اداري در اعمال حاكميتي با هدف برقراري نظم عمومي يا انجام خدمت عمومي وجود دارد.نويسندگان اين مقاله معتقدند گرچه اصل بر نظارت بر عمل اداري در چنين نهادهايي است و عمل اداري نيز بايد شرايطي داشته باشد ولي اين امر ناقض صلاحيت ديوان نيست.قانوني بودن،در راستاي انجام وظيفه بودن آن،دنبال كردن حفظ نظم عمومي و انجام خدمت عمومي مي تواند از شرايط صحت عمل اداري باشد ولي فقدان آنها نافي صلاحيت ديوان نمي باشد.در نهايت اين مقاله ضمن تبيين مفهوم عمل اداري بدين شرح «يك تصميم يا اقدام اعم از فعل يا ترك فعل است كه مقامات و مامورين اداري دولتي و عمومي با قصد ايجاد آثار حقوقي بر اشخاص و موارد معين و بصورت غير ترافعي انجام مي دهند»؛ به اين نتيجه مي رسد كه مفهوم عمل اداري مورد نظر راي مطابقت دقيقي با قواعد نداشته و برخي معيارهاي ديگر از جمله شروط صحت عمل اداري در تعريف خلط شده است.