جامعه ريسك جهاني، بازپيكره‌بندي دين و سازمان‌هاي ديني فراملي

مقاله‌ حاضر به بازپيكره‌بندي دين در جامعه‌ ريسك جهاني مي‌پردازد. ظهور و بسط مخاطرات در مقياسي جهاني، چالشي جدي براي بسياري از سازه‌هاي‌ اجتماعي ايجاد نموده است. هدف محوري اين پژوهش، وارسي نقش دين در جامعه جهاني ريسك است. اين هدف در قالب وارسي و پاسخ به چهار پرسش‌ محوري حول چيستي جايگاه دين در جامعه‌ ريسك جهاني پيگيري خواهد شد. رويكرد غالب اين پژوهش كيفي، و روش آن از نوع توصيفي و اكتشافي است. نشان داده خواهد شد كه پيدايش و گسترش مخاطرات و بحران‌ها در مقياسي جهاني، جوامع مختلف را در معرض تحولات بنيادين قرار داده‌اند. اين ريسك‌ها بيش از آنكه از طبيعت يا نيرويي خارجي ناشي شده باشند، برآمده از نتايج ناخواسته و عوارض جانبي قرن‌ها تلاش‌ و سياست‌هاي انسان مدرن جهت عقلاني‌سازي و متعين‌سازي جهاني عيني بوده‌اند. علم، تكنولوژي و بسياري از نهادهاي عقلاني كه زماني قرار بود پيشرفت و رفاه را براي انسان مدرن به ارمغان بياورند خود به مهمترين تهديد و منشا خلق انواع ريسك‌ها بدل شده‌اند. سيطره و تعيين‌كنندگي ريسك‌ها در مقياسي جهاني، جهان معاصر را در مقياسي گسترده در معرض يك تحول بنيادين قرار داده‌اند، اما اين يك تحول ساده و گذر از يك نظم و به نظم جديدي نيست. اين تحول قدم گذاشتن به عرصه عدم‌تعين‌ها، نااطميناني‌ها و سياليت‌هاست. در اين روند بسياري از نهادهاي اجتماعي در معرض نوعي چالش و استحاله بنيادين قرار گرفته‌اند و اين زمينه را براي بازپيكره‌بندي جوامع گوناگون فراهم نموده است. در اين مقاله، اين روند جهاني ذيل نظريه جامعه ريسك جهاني مورد بررسي قرار خواهد گرفت و سعي خواهد شد ضمن مرور عوامل و همچنين ويژگي‌هاي اين جامعه، بر تاثيرات عميق جهاني‌شدن ريسك‌ها بر دين در عصر معاصر تمركز شود. برخي از پيامدها و همچنين ظهورات دين در جامعه ريسك جهاني مورد واكاوي قرار خواهند گرفت. در نهايت به شكلي مبسوط به يكي از مهمترين ظهورات دين در روند جهاني‌شدن ريسك‌ها، يعني سازمان‌هاي ديني فراملي و همچنين ويژگي‌ها، اشكال و نمودهاي بنيادين آنها پرداخته خواهد شد.