رابطه ويژگي‌هاي شخصيتي و گرايش به اعتياد : نقش ميانجي راهبردهاي تنظيم هيجان

هدف: پژوهش حاضر با هدف تعيين رابطه ويژگي‌هاي شخصيتي و گرايش به اعتياد با ميانجي‌گري تنظيم هيجان در دانشجويان دانشگاه يزد انجام شد. روش: روش پژوهش حاضر توصيفي از نوع همبستگي بود و جامعه آماري شامل تمامي دانشجويان دانشگاه يزد در نيم‌سال اول تحصيلي سال 1402-1401 بود كه از بين آن‌ها 210 نفر به شيوه نمونه‌گيري دردسترس انتخاب شدند. براي جمع‌آوري داده‌ها از پرسشنامه‌هاي پنج عاملي شخصيت NEO فرم كوتاه (مك‌كري و كاستا،1992)، تنظيم شناختي هيجان (گارنفسگي و همكاران، 2001) و گرايش به اعتياد (ويد و بوچر، 1992) استفاده شد. داده‌ها با تحليل مسير و نرم‌افزارهاي SPSS نسخه 24 و PLS نسخه 3/3 تحليل شدند. يافته‌ها: مدل پيشنهادي برازش مطلوبي داشت. يافته‌ها نشان داد كه اثر مستقيم ويژگي شخصيتي روان‌رنجوري بر گرايش به اعتياد (ρ=0.00, β=0.30) مثبت و معنادار و اثرات مستقيم ويژگي‌هاي شخصيتي برون‌گرا (ρ=0.00, β=-0.32) و وجدان‌گرايي (ρ=0.00, β=-0.24) بر گرايش به اعتياد منفي و معنادار بود، اما بين ويژگي شخصيتي توافق‌پذيري (ρ=0.09, β=-0.11) با گرايش به اعتياد اثر مستقيم و معناداري يافت نشد. همچنين اثر مستقيم روان‌رنجوري با راهبردهاي ناسازگارانه (ρ=0.00, β=0.47) و اثرات مستقيم برون‌گرا (ρ=0.00, β=0.43) و وجدان‌گرايي (ρ=0.01, β=0.18) با راهبردهاي سازگارانه معنادار بود. درحالي‌كه بين راهبردهاي ناسازگارانه با گرايش به اعتياد (ρ=0.00, β=0.17) رابطه معناداري وجود داشت، اثر مستقيم راهبردهاي سازگارانه بر گرايش به اعتياد (ρ=0.06, β=0.12) معنادار نشد. همچنين مسير غيرمستقيم ويژگي شخصيتي روان‌رنجوري بر گرايش به اعتياد با نقش واسطه‌اي راهبرد ناسازگارانه (ρ = 0.00, β = 0.09) معنادار شد. نتيجه‌گيري: نتايج نشان داد ويژگي شخصيتي به عنوان متغير مستقل و تنظيم هيجان به عنوان متغير ميانجي، عامل مهمي در پيش‌بيني گرايش به اعتياد است كه مي‌توانند در طرح‌ريزي مداخلات پيشگيرانه و كارگاه‌هاي آموزشي در زمينه مديريت و كنترل راهبردهاي تنظيم هيجان مفيد واقع گردد.