بررسي تطبيقي جلوۀ معشوق در منظومه‌هاي عاشقانۀ ناظر و منظور و مهر و مشتري

اشعار عاشقانه بر سه پايۀ اصلي عشق، عاشق و معشوق استوار هستند و در اين بين، معشوق، اصلي‌ترين شخصيت شعر عاشقانه است. به گونه‌اي كه حضور پررنگ او را در همۀ دوره‌هاي شعر فارسي مي‌توان مشاهده كرد. وحشي بافقي (ف991ه.ق) و عصار تبريزي (ف792ه.ق)، از برجسته‌ترين شاعران ادب غنايي به‌شمار مي‌روند كه تا حدودي سيماي معشوق در اشعارشان به شيوه‌اي متفاوت با معشوق در ساير دوره‌هاي شعر فارسي ترسيم شده است. در اين جستار با به‌كارگيري شيوۀ توصيفي‌ـ‌تحليلي، جلوۀ معشوق در منظومه‌هاي عاشقانۀ ناظر و منظور و مهر و مشتري به‌صورت تطبيقي در پنج بخش: تأكيد بر جنسيّت معشوق، القاب و نام‌ها، وصفِ زيبايي‌هاي ظاهري، خصوصيّات رفتاري و انواع صُورِ خيال، تجزيه و تحليل شده است. نتيجۀ جستار حاكي از آن است كه در شعر هر دو شاعر، هم به خصوصيات ظاهري و هم خصوصيات رفتاري معشوق توجه كامل شده است و آشكارترين تفاوت آن با ادوار قبل و بعد، بي‌پروا بودن شاعر در وصفِ معشوق مذكر، نوع مواجهۀ عاشق با برخي خصوصيات رفتاريِ معشوق و همچنين بازتاب مكتب واسوخت در اشعار آن‌هاست.