اثر باكتري‌هاي محرك رشد در شرايط آبكشت بر غلظت آهن، عملكرد و تركيبات فنوليك كاهو

يكي از مهمترين سبزي‌هاي برگ‌دار، كاهو (Lactuca sativa L.) است كه مقصد توليد آن به بازارهاي بين‌المللي و ملي مي‌باشد. كاهو از سبزي‌هايي است كه در سيستم‌هاي كشت هيدروپونيك شناور، براي بهره‌وري بالاتر در استفاده از آب و كودها توليد مي‌گردد. كاربرد باكتري‌هاي محرك رشد براي افزايش عملكرد و كيفيت محصولات كشاورزي در نظام‌هاي پايدار كشاورزي داراي اهميت ويژه‌اي مي‌باشد. بدين جهت، به‌منظور بررسي تأثير كاربرد باكتري‌هاي محرك رشد در شرايط آبكشت، بر ويژگي‌هاي كيفي و عملكرد كاهو رقم ‘New Red Fire’، آزمايشي به‌صورت طرح كاملا تصادفي در سه تكرار انجام شد. تيمارهاي آزمايشي شامل پنج سطح از باكتري‌هاي محرك رشد (Pseudomonas vancouverensis، Pseudomonas Koreensis، Pseudomonas putida، Pantoea agglomerans، تركيب چهار گونه باكتري) و تيمار شاهد بدون تلقيح باكتريايي بود. صفات مورد بررسي شامل وزن تر بوته، تعداد برگ، محتواي فنول كل و فلاونوئيد كل، محتواي آنتوسيانين، غلظت آهن، كلروفيل‌ها و كاروتنوئيد كل بود. نتايج نشان داد، اثر كاربرد باكتري‌هاي محرك رشد بر صفات مورد بررسي معني‌دار گرديد. بيشترين عملكرد بيولوژيك، محتواي رنگيزه‌هاي فتوسنتزي و غلظت آهن در برگ، با كاربرد تيمار باكتري تركيبي مشاهده شد، به‌طوري‌كه افزايش 388/2 درصد كلروفيل a، 439/8 درصد كلروفيل b، 398/3 درصد كلروفيل كل، 246/3 درصد محتواي كاروتنوئيد، 26/2 درصد غلظت آهن، 42/6 درصد وزن تر بوته و 22/2 درصد تعداد برگ نسبت به گياهان شاهد حاصل شد. با اين حال، كاربرد باكتري‌هاي محرك رشد در گياه كاهو با تسهيل شرايط رشد و افزايش جذب عناصر غذايي، موجب كاهش معني‌دار سنتز تركيبات فنوليك از جمله محتواي فنول كل، فلاونوئيد كل و آنتوسيانين در مقايسه با گياهان شاهد، در شرايط آبكشت گرديد. با توجه به اينكه بهترين تيمار اين پژوهش در اغلب صفات مورد بررسي، كاربرد باكتري تركيبي بود، براي دستيابي به حداكثر عملكرد، افزايش سودمندي كل و كاهش مصرف نهاده‌هاي شيميايي، استفاده از باكتري تركيبي توصيه مي‌شود. البته اگر بتوان با اعمال راهكارهايي به‌صورت همزمان كيفيت تغذيه‌اي كاهو به‌ويژه محتواي تركيبات فنوليكي و فلاونوئيدي گياه را نيز در شرايط آبكشت افزايش داد، بسيار مطلوب‌تر خواهد بود.