بررسي اثربخشي آموزش نظريهٔ ذهن بر بهبود توانش‌هاي زباني كودكان با ناتواني هوشي

زمينه و هدف: آموزش نظريهٔ ذهن با فرايندهاي شناختي و عاطفي زبان ارتباط دارد. آيا آموزش نظريهٔ ذهن مي‎تواند توانش‌هاي زباني كودكان با ناتواني هوشي را توضيح دهد؟ پژوهش حاضر با هدف تعيين اثربخشي آموزش نظريهٔ ذهن بر بهبود توانش‌هاي زبان‌شناختي (نحو‌شناسي، معناشناسي، واج‌شناسي) كودكان با ناتواني هوشي آموزش‌پذير انجام پذيرفت. روش‌بررسي: روش پژوهش حاضر از نوع نيمه‌‌آزمايشي با طرح پيش‌آزمون و پس‌آزمون همراه با گروه گواه بود. جامعه‌ٔ آماري پژوهش را تمامي دانش‌آموزان ۷تا۹ساله با ناتواني هوشي آموزش‌پذير تشكيل دادند كه توانش زباني ضعيفي داشتند و در مدرسهٔ استثنايي تربيت شهر بانه در سال ۹۸-۱۳۹۷ مشغول به تحصيل بودند. از بين جامعه‌ٔ آماري چهل نفر (بيست پسر و بيست دختر) با روش نمونه‌گيري دردسترس انتخاب شدند و به‌طور تصادفي در دو گروه آزمايش و گواه (هر كدام بيست نفر) قرار گرفتند. جمع‌آوري اطلاعات در مراحل پيش‌آزمون و پس‌آزمون در هر دو گروه با استفاده از آزمون تحول زبان (TOLD.p3) (حسن‌زاده و مينايي، ۱۳۷۹) انجام پذيرفت. صرفاً گروه آزمايش به‌مدت شانزده جلسه به‌صورت دو بار در هفته به‌مدت بيست تا سي دقيقه، آموزش نظريهٔ ذهن را دريافت كرد. تجزيه‌و‌تحليل داده‌ها با استفاده از تحليل كوواريانس چندمتغيري و تحليل كوواريانس چندمتغيري دوعاملي در نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۴ صورت گرفت. يافته‌ها: نتايج نشان داد، آموزش نظريهٔ ذهن بر بهبود توانش نحو‌شناسي (۰٫۰۰۲=p) و معناشناسي (۰٫۰۰۱ p) دانش‌آموزان با ناتواني هوشي آموزش‌پذير مؤثر بود؛ اما بر بهبود توانش واج‌شناسي تأثير معنا‌داري نداشت (۰٫۰۶۸=p). همچنين تأثير آموزش نظريهٔ ذهن در بين دانش‌آموزان دختر و پسر تفاوت معنا‌داري نداشت (۰٫۳۵۰=p).نتيجه‌گيري: براساس نتايج مطالعه، ازطريق آموزش نظريهٔ ذهن مي‌توان توانش نحوشناسي و معناشناسي دانش‌آموزان با ناتواني هوشي را بهبود بخشيد.