اثربخشي آموزش پيش‌روندهٔ شناختي رايانه‌محور بر عملكرد حافظهٔ فعال ديداري/شنيداري كودكان مبتلا به اختلال نقص توجه-بيش‌فعالي ۸تا۱۲ساله

زمينه و هدف: نقص توجه-بيش‌فعالي (ADHD)، اختلالي عصبي-‌رشدي است و با سه ويژگي اصلي يعني نقص توجه، بيش‌فعالي و تكانشگري توصيف مي‌شود. هدف پژوهش حاضر، تعيين اثربخشي آموزش پيش‌روندۀ شناختي رايانه‌محور بر عملكرد حافظهٔ فعال ديداري/شنيداري كودكان مبتلا به اختلال نقص توجه-بيش‌فعالي ۸تا۱۲ساله بود.روش‌بررسي: روش مطالعه نيمه‌آزمايشي با طرح پيش‌آزمون-پس‌آزمون همراه با گروه گواه بود. جامعهٔ آماري تمامي دانش‌آموزان دختر و پسر داراي اختلال نقص توجه و بيش‌فعالي ۸تا۱۲سالهٔ شهر تبريز در سه‌ماههٔ آخر سال ۱۳۹۷ بودند. براي انتخاب نمونه، ابتدا از نواحي آموزش‌وپرورش شهر تبريز، به‌صورت تصادفي خوشه‌اي چندمرحله‌اي يك ‌ناحيه در نظر گرفته شد. سپس از بين مدارس ابتدايي اين ناحيه سه مدرسه به‌صورت تصادفي انتخاب شده و با استفاده از پرسشنامۀ علائم مرضي كودك-ويرايش چهارم (گادو و اسپرافكين، ۱۹۹۴) كودكان از نظر علائم ADHD غربال شدند. در ادامه دانش‌آموزان مذكور طبق تشخيص پزشك فوق‌تخصص روان‌پزشكي كودك و نوجوان تشخيص قطعي يافتند. براي آموزش به گروه آزمايش، از نگاشت رايانه‌اي آزمون سنجش حافظهٔ فعال وكسلر-ويرايش سوم (۱۹۹۷) استفاده شد. پس از اجراي پيش‌آزمون، آموزش حافظهٔ فعال به‌مدت ده جلسهٔ ۴۵دقيقه‌اي، هفته‌اي دو جلسه به‌صورت انفرادي بر گروه آزمايش اعمال شد. بعد از پايان مداخله، به‌منظور رعايت اخلاق براي گروه گواه دو جلسه آموزش برگزار شد. داده‌ها با استفاده از آزمون تحليل كوواريانس چندمتغيره با نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۲ در سطح معنا‌داري ۰٫۰۵ تحليل شدند. يافته‌ها: نتايج تحليل كوواريانس نشان داد كه مداخلهٔ پيش‌روندۀ شناختي رايانه‌محور بر حافظهٔ فعال ديداري (۰٫۰۰۱ p) و حافظۀ فعال شنيداري (۰٫۰۰۱ p) دانش‌آموزان با اختلال نقص توجه-بيش‌فعالي در گروه آزمايش، اثر مثبت و معناداري داشت. نتيجه‌گيري: براساس نتايج پژوهش، آموزش پيش‌روندۀ شناختي رايانه‌محور سبب بهبود حافظۀ فعال ديداري و حافظۀ فعال شنيداري كودكان مبتلا به اختلال نقص توجه-بيش‌فعالي ۸تا۱۲ساله مي‌شود.