اثربخشي رفتاردرماني ديالكتيكي بر عملكرد خانواده و الگوهاي ارتباطي مادران داراي كودك مبتلا به اختلال نارسايي توجه/فزون‌كنشي

زمينه و هدف: اختلال نارسايي توجه/فزون‌كنشي با مشكلات زيادي براي خانواده همراه است؛ ازاين‌رو، پژوهش حاضر با هدف بررسي اثربخشي رفتاردرماني ديالكتيكي بر عملكرد خانواده و الگوهاي ارتباطي مادران داراي كودك مبتلا به اختلال نارسايي توجه/فزون‌كنشي انجام شد.روش‌بررسي: روش پژوهش حاضر نيمه‌آزمايشي با طرح پيش‌آزمون-پس‌آزمون همراه با گروه گواه بود. جامعهٔ آماري پژوهش تمامي مادران با فرزند مبتلا به اختلال نارسايي توجه/فزون‌كنشي در ناحيهٔ يك شهر بهارستان در سال تحصيلي ۹۸-۱۳۹۷ بودند. تعداد ۳۰ نفر از والدين به‌شيوهٔ نمونه‌گيري دردسترس انتخاب شدند و به‌صورت تصادفي در دو گروه آزمايش (۱۵ نفر) و گواه (۱۵ نفر) جايگزين شدند. در هر دو گروه آزمايش و گواه از پرسشنامۀ سنجش عملكرد خانواده (اپشتاين و همكاران، ۱۹۸۳) و پرسشنامهٔ الگوهاي ارتباطي (كريستين و سالاوي، ۱۹۸۴) در مراحل‌ پيش‌آزمون و پس‌آزمون استفاده شد. جلسات درمان براساس راهنماي رفتاردرماني ديالكتيكي رابينز و همكاران (۲۰۰۱) بود. گروه آزمايش ده جلسۀ ۶۰ دقيقه‌اي مداخلات آموزش رفتاردرماني ديالكتيك را دريافت كرد؛ اما براي گروه گواه آموزشي ارائه نشد. براي تحليل داده‌ها از آزمون تحليل كوواريانس تك‌متغيره به‌وسيلهٔ نرم‏افزار SPSS نسخهٔ ۲۲ در سطح معنا‌داري ۰٫۰۵ استفاده شد. يافته‌ها: نتايج نشان داد، بين گروه آزمايش و گروه گواه، تفاوت معنا‌داري در عملكرد خانواده (۰٫۰۰۸=p) و الگوهاي ارتباطي مادران كودك مبتلا به اختلال نارسايي توجه/فزون‌كنشي شامل الگوي ارتباط سازندهٔ متقابل، الگوي ارتباط اجتنابي متقابل و الگوي ارتباط توقع/كناره‌گيري (۰٫۰۰۱ p) مشاهده شد. نتيجه‌گيري: براساس نتايج اين پژوهش نتيجه گرفته مي‌شود، رفتاردرماني ديالكتيكي بر بهبود عملكرد خانواده، كاهش الگوهاي ارتباطي اجتنابي متقابل و ارتباط توقع/كناره‌گيري و نيز افزايش الگوي ارتباطي سازنده در مادران داراي كودك مبتلا به اختلال نارسايي توجه/فزون‌كنشي مؤثر است.