بررسي اثربخشي درمان فراشناخت بر استرس والدگري و شفقت به خود مادران كودكان ۸-۶ سال مبتلا به اختلال نارسايي توجه/فزون‌كنشي

زمينه و هدف: حضور كودك مبتلا به اختلال نارسايي توجه/فزون‌كنشي در خانواده وظايفي مضاعف بر والدين تحميل مي‌كند؛ ازاين‌رو پژوهش حاضر با هدف بررسي اثربخشي درمان فراشناخت بر استرس والد‌گري و شفقت به خود مادران كودكان مبتلا به نارسايي توجه/فزون‌كنشي انجام شد. روش‌بررسي: روش پژوهش، نيمه‌آزمايشي با طرح پيش‌آزمون، پس‌آزمون و پيگيري همراه با گروه گواه بود. جامعهٔ پژوهش را تمامي مادران كودكان ۶تا۸ سال مبتلا به نارسايي توجه/فزون‌كنشي شهرستان فلاورجان استان اصفهان تشكيل دادند كه در سال ۱۳۹۸ به مركز مشاورهٔ آموزش‌وپرورش فلاورجان مراجعه كردند. سي مادر داوطلب به‌صورت دردسترس انتخاب شدند و به‌شيوهٔ تصادفي در گروه آزمايش و گروه گواه قرار گرفتند. ابزارهاي پژوهش شامل شاخص استرس والديني (آبيدين، ۱۹۹۰) و مقياس شفقت به خود (نف، ۲۰۰۳) بود. داده‌ها با استفاده از آزمون‌هاي تي دو گروه مستقل و يومن‌ويتني، روش تحليل واريانس با اندازه‌گيري مكرر و آزمون تعقيبي بونفروني در سطح معناداري ۰٫۰۵=α در نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۲ تحليل شد. يافته‌ها: نتايج نشان داد، تأثير گروه بر نمرات استرس ‌والدگري (۰٫۰۲۸=p) و شفقت ‌به خود (۰٫۰۲۱=p) معنادار بود. تأثير زمان اندازه‌گيري بر نمرات استرس ‌والدگري و شفقت‌ به خود معنادار بود (۰٫۰۰۱ p). در متغير استرس والدگري بين مراحل پيش‌‌آزمون با پس‌آزمون و پيگيري تفاوت معنادار وجود داشت (۰٫۰۰۱ p). در متغير شفقت به ‌خود بين مرحلهٔ پيش‌آزمون با مراحل پس‌آ‌زمون (۰٫۰۲۸=p) و پيگيري (۰٫۰۰۵=p)، تفاوت معنادار مشاهده شد. در متغير استرس والدگري بين مراحل پس‌آزمون و پيگيري تفاوت معنادار مشاهده شد (۰٫۰۰۱ p) و در متغير شفقت به خود بين مراحل مذكور تفاوت معنادار مشاهده نشد (۰٫۱۷۵=p) كه حاكي از ماندگاري مداخله در مرحلۀ پيگيري‌اند. نتيجه‌گيري: براساس نتايج پژوهش نتيجه گرفته مي‌شود كه درمان فراشناخت موجب كاهش استرس والدگري و ارتقاي شفقت به خود مادران مي‌شود؛ ازاين‌رو درمان مذكور مي‌تواند به‌عنوان مداخله‌اي مؤثر به‌منظور بهبود توان‌مندي‌هاي روان‌شناختي مادران كودكان مبتلا به نارسايي ‌توجه/فزون‌كنشي باشد.