تعيين تأثير رژيم حسي بر نشانگان دانش‌آموزان مقطع ابتدايي با اختلال نقص توجه و بيش‌فعالي

زمينه و هدف: يكي از مشكلات اساسي كودكان با اختلال نقص توجه و بيش‌فعالي، نقص در پردازش حسي است كه با علائم رفتاري در اين كودكان ارتباط مستقيم دارد. هدف اين پژوهش، تعيين تأثير رژيم حسي بر نشانگان دانش‌آموزان مقطع ابتدايي با اختلال نقص توجه و بيش‌فعالي بود.روش‌بررسي: روش پژوهش، نيمه‌تجربي با طرح پيش‌آزمون و پس‌آزمون همراه با گروه گواه بود. جامعهٔ آماري را تمامي دانش‌آموزان با اختلال نقص توجه و بيش‌فعالي ۶تا۱۲ سال مراجعه‌كننده به كلينيك‌هاي درماني هستي، بهار و مسير سبز در سال ۱۳۹۹ در شهر تهران تشكيل دادند. نمونهٔ آماري، سي نفر از دانش‌آموزان واجد شرايطي بودند كه به‌شيوهٔ نمونه‌گيري دردسترس براي شركت در مطالعه انتخاب شدند و به‌طور تصادفي در گروه‌هاي مداخله و گواه قرار گرفتند. گروه مداخله دوازده جلسه مداخلهٔ برنامهٔ رژيم حسي خانواده‌محور برگرفته از پروتكل حسي ويلبرگر (۲۰۱۸) را به‌صورت سه روز در هفته دريافت كرد. براي اندازه‌گيري متغيرها از نسخه چهارم مقياس هوش وكسلر كودكان (وكسلر، ۲۰۰۳)، پرسش‌نامه‌ٔ نيم‌رخ حسي (دان، ۱۹۹۹) و فرم كوتاه و تجديدنظرشدهٔ مقياس درجه‌بندي والدين كانرز (كانرز، ۱۹۹۷) بهره گرفته شد. براي تحليل داده‌ها، آزمون‌ تي‌ مستقل به‌منظور مقايسهٔ سن و هوش افراد دو گروه و تحليل كوواريانس تك‌متغيره به‌منظور سنجش اثربخشي رژيم حسي، در نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۰ در سطح معناداري ۰٫۰۵ به‌كار رفت.يافته‌ها: نتايج نشان داد، ميانگين نمرات نشانگان دانش‌آموزان گروه مداخله درمقايسه با گروه گواه در مرحلهٔ پس‌آزمون، در متغيرهاي نقص توجه و بيش‌فعالي به‌طور معناداري كاهش يافت (۰٫۰۰۱ p)؛‌ همچنين مقدار تأثير برنامهٔ رژيم حسي خانواده‌محور بر متغيرهاي نقص توجه و بيش‌فعالي دانش‌آموزان به‌ترتيب ۰٫۵۸۹ و ۰٫۶۷۳ بود.نتيجه‌گيري: براساس يافته‌هاي پژوهش نتيجه گرفته مي‌شود، اجراي برنامهٔ رژيم حسي خانواده‌محور بر كاهش نشانگان دانش‌آموزان با اختلال نقص توجه و بيش‌فعالي اثربخشي دارد؛ ازاين‌رو اين برنامه مي‌تواند به‌عنوان روشي نوين، كاربردي و رايگان به‌منظور كاهش علائم اين دانش‌آموزان استفاده شود.