ارزيابي واكنش عملكرد و ويژگي‌هاي كيفي علوفه دو ژنوتيپ كانولا (Brassica napus) به تيمارهاي قطع آبياري و تراكم بوته

اين پژوهش در قالب طرح آماري بلوك‌هاي كامل تصادفي به روش اسپليت ‌فاكتوريل با سه تكرار در سال زراعي 1402-1401 در دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي خوزستان اجرا شد. سه تيمار آبياري كامل، قطع آبياري در مرحله‌ي شروع گل‌دهي تا 50 درصد خورجين‌دهي و قطع آبياري در مرحله‌ي خورجين‌دهي تا برداشت در كرت‌هاي اصلي و فاكتوريل دو ژنوتيپ هايولا4815 و آرام و سه تراكم 80، 110 و 140 بوته در مترمربع در كرت‌هاي فرعي مقايسه شدند. نتايج نشان داد برهم‌كنش قطع آبياري و ژنوتيپ در تراكم بوته بر تعداد شاخه فرعي، محتوي نامحلول در شوينده اسيدي، خاكستر، ماده خشك قابل‌هضم، انرژي ويژه شيردهي و ميزان انرژي قابل متابوليسم معني‌دار شد. بيش‌ترين ماده كل قابل‌هضم، انرژي متابوليسمي و ماده خشك قابل‌هضم شيردهي به ژنوتيپ آرام و تراكم 80 بوته در مترمربع و تيمار قطع آبياري از خورجين‌دهي تا برداشت اختصاص داشت. بيش‌ترين و كم‌ترين محتوي الياف نامحلول در شوينده اسيدي به‌ترتيب از تركيب تيماري شاهد (آبياري مطلوب)، تراكم 140 بوته در مترمربع و ژنوتيپ هايولا4815 و قطع آبياري مرحله سوم تراكم 80 بوته در مترمربع و ژنوتيپ آرام حاصل شد كه با ساير تيمارها اختلاف معني‌دار نشان داد. به‌طوركلي بيش‌ترين عملكرد علوفه خشك در تيمار آبياري كامل (۳۷۲۲ كيلوگرم در هكتار) به‌دست آمد كه از لحاظ آماري با دو سطح ديگر آبياري اختلف معني‌دار داشت، هم­چنين ژنوتيپ آرام با عملكرد علوفه خشك معادل ۳۴۸۲ كيلوگرم در هكتار برتري معني‌دار در مقايسه با ژنوتيپ هايولا۴۸۱۵ نشان داد. بيش‌ترين و كم‌ترين عملكرد علوفه خشك (به‌ترتيب ۳۴۷۱ و ۳۲۲۶ كيلوگرم در هكتار) نيز به‌ترتيب مربوط به تراكم ۱۴۰ و ۸۰ بوته در مترمربع بود كه با همديگر اختلاف معني‌دار داشتند ولي با سطح تراكم ۱۱۰ بوته در مترمربع اختلاف معني‌دار نشان ندادند. بر اين اساس علاوه‌بر ژنوتيپ آرام به‌عنوان ژنوتيپ برتر، مي‌توان تراكم بوته ۱۱۰ بوته در مترمربع را به‌عنوان تراكم برتر در اين آزمايش دانست كه علاوه‌بر كيفيت علوفه بالاتر، هزينه مصرف بذر كم‌تري نيز در مقايسه با تراكم ۱۴۰ بوته در مترمربع دارد.