اثر روش كاشت بر عملكرد و محتواي اسانس اكوتيپ‌هاي رازيانه (.Foeniculum vulgare Mill)

گياه رازيانه يكي از گياهان مهم دارويي بوده و محصولات آن كاربردهاي زيادي در صنايع دارويي، غذايي و بهداشتي دارد. به منظور ارزيابي اثر روش هاي كاشت مستقيم و نشايي بر عملكرد و اجزاي عملكرد 10 اكوتيپ گياه رازيانه، آزمايشي در سال 1398 به صورت آزمايش  فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه تبريز اجرا شد. عامل اول روش كاشت در دو سطح (كاشت مستقيم بذر و نشاكاري) و عامل دوم شامل هشت اكوتيپ رازيانه بومي ايران از استان هاي اصفهان (تتماج كاشان)، اصفهان (زياره)، البرز (كرج)، لرستان (خرم آباد)، آذربايجان شرقي (بناب)، خراسان شمالي (شيروان)، همدان و اردبيل (مشكين شهر) و دو اكوتيپ خارجي Saxony-‎Anhalt و Thuringia بودند. نتايج مقايسه ميانگين‌ها نشان داد كه اكوتيپ شيروان در روش كاشت مستقيم با ميانگين 136/1سانتي متر بيشترين ارتفاع بوته را داشت. بيشترين وزن هزار دانه مربوط به اكوتيپ كاشان در كاشت نشايي با ميانگين 8/6 گرم بود. اكوتيپ شيروان در كاشت مستقيم با ميانگين 197/1گرم در مترمربع، داراي بيشترين مقدار عملكرد زيستي بود. محتواي اسانس دانه اكوتيپ‌هاي رازيانه مورد مطالعه 1/1 تا 2/6درصد بود. براساس نتايج تجزيه خوشه‌اي، 10 اكوتيپ رازيانه براساس صفات اندازه گيري شده در روش كاشت مستقيم و نشايي به دو گروه تفكيك شدند. براساس نتايج اين آزمايش وجود تنوع ژنتيكي كافي از لحاظ عملكرد دانه، صفات مهم زراعي و محتواي اسانس اكوتيپ هاي رازيانه، امكان استفاده از آن ها در برنامه هاي به نژادي براي توليد ارقام با عملكرد و درصد اسانس بالاتر را فراهم مي سازد.