كارآئي روش وزن‎دهي شواهد در محيط GIS، در تعيين فاكتور مؤثر بر فرو نشست دشت قزوين

تحكيم و فرونشست در دشت قزوين كه در سال‎‌هاي اخير تشديد شده است م‌ي‎تواند خسارات جبران‌­ناپذير جاني، محيط‌­زيستي و مالي ايجاد نمايد. عوامل متعددي مانند خصوصيات زمين­‌شناسي منطقه و شرايط آبخوان بر ميزان فرونشست تأثيرگذار هستند، لذا جهت مديريت فرونشست، شناخت پارامترهاي مؤثر بر آن و ميزان ارتباط آنها با هم ضروري است. در اين مطالعه براي محاسبه بلندمدت فرونشست از داده‌­هاي سنجنده SENTINEL-1 در بازده زماني 2015 تا 2021 و روش تداخل­‌سنجي تفاضلي راداري (D-InSAR) استفاده شده است. بيشترين مقدار فرونشست دشت قزوين در سال‎هاي 2015 تا 2021، برابر با 47 سانتي متر بوده است كه در جنوب غربي استان رخ داده است. تأثير فاكتورهاي مؤثر بر فرونشست با بررسي فاكتورهاي افت سطح ايستابي، هدايت­ هيدروليكي، شيب، ارتفاع، كاربري اراضي، ضخامت لايه ­ريزدانه، زمين­‌شناسي و جنس لايه‌­هاي آبخوان با استفاده از رويكرد وزن­‌دهي شواهد (Weight of Evidence, WoE) بر توزيع مكاني و مقدار فرونشست در محيط GIS سنجيده شده است و توسط نمودار ويژگي عملكرد گيرنده (, ROC  Receiver Operating Characteristic) نتايج آن صحت‌‎سنجي شد. نتايج نشان دادند مؤثرترين فاكتور بر فرونشست دشت قزوين با مقدار 3/77 متعلق به ضخامت لايه ريزدانه آبخوان بوده است و كاهش سطح ايستابي در رده چهارم تأثيرگذاري بوده است. همچنين، نقشه پتانسيل خطر فرونشست كه با استفاده از مجموع وزني فاكتورهاي مؤثر به دست آمد توانست با دقت مناسب 0/87 توزيع مكاني فرونشست آينده را خيلي خوب پيش‌­بيني نمايد. در نهايت نتيجه مي‌‎شود با آنكه تغييرات سطح ايستابي جز عوامل شروع كننده فرونشست است، اما شدت و گسترگي آن به ضخامت لايه ريزدانه در منطقه بسيار وابسته است.