تحليل اختلاف آب ايران و افغانستان در حوضه هيرمند: ارائه يك راه حل پايدار با استفاده از سيستم پشتيباني تصميم گيري GMCR

دسترسي به منابع آب يكي از چالش برانگيزترين موضوعات قرن حاضر است كه مي تواند در آينده نزديك منشاً بسياري از تحولات در آينده جهان باشد. اختلاف بر سر بهره برداري، تعيين حقابه و يا تعيين حاكميت رودخانه هاي مرزي يكي از مهمترين ريشه‌هاي اختلاف كشورهاي همسايه است. پژوهش حاضر با هدف تحليل مناقشه آبي ميان ايران و افغانستان در حوضه هيرمند و ارائه راهكار پايدار براي حل آن با استفاده از تئوري بازي ها انجام شده است. مدل سازي و تحليل مناقشه با استفاده از سيستم پشتيبان تصميم گيري GMCR صورت پذيرفته است. پس از تعيين بازيكنان و گزينه هاي هريك از آنها، 256 حالت براي برقراري تعادل ايجاد شد كه از اين بين، 40 حالت به عنوان حالت ممكن يا شدني شناسايي شد. در مرحله بعد با استفاده از مفاهيم حل بازي‎‌هاي غيرهمكارانه و با توجه به اولويت‎‌بندي استراتژي ها توسط تصميم گيران، پنج وضعيت به عنوان نقاط تعادل شناسايي شد. پس از تحليل نهايي مدل، قوي ترين و مطلوب‌ترين حالت از بين حالت هاي ممكن مناقشه، حالتي شناسايي شد كه دولت ايران ضمن حمايت از الگوي كشت بهينه محصولات استراتژيك در كشور افغانستان به ارايه خدمات مهندسي در توسعه زيربناهاي آبي آن كشور نيز اقدام نمايد و به صورت متقابل دولت افغانستان نيز ضمن به رسميت شناختن حقابه دولت ايران و آزادسازي حقابه به سوي ايران، اقدام به همكاري نمايند.