تاثير تغييرات اقليم بر شمار گله‌هاي منتخب و عملكرد گاوهاي هلشتان ايران

يكي از عوامل موثر بر توليد شير، چربي و پروتيين شرايط اقليمي است، با توجه به اين كه كشور ايران داراي اقليم‌ هاي مختلفي است (حتي دريك استان ممكن است اقليم‌هاي مختلفي وجود داشته باشد)، در اين پژوهش اثر اقليم‌هاي مختلف كشور بر صفات توليدي گله‌هاي گاو شيري هلشتاين در سرتاسر كشور بررسي شد. صفات توليدي شامل ميانگين توليد شير، چربي، پروتئين، درصد چربي و درصد پروتئين بين سال‌هاي ۱۳۸۶ تا ۱۴۰۰ براي تعداد ۳۲۵۰۴۰ رأس تليسه از ۲۷۰ گله بود. مناطق كشور از لحاظ اقليمي بر اساس طبقه‌بندي كوپن (Köppen) به پنج اقليم  BSh، BSk، BWk، Csa و Dsa با دما و رطوبت متفاوت تقسيم شدند. در اين طبقه‌بندي سه حرفي، حروف مورد استفاده شامل سه بخش آب و هواي اصلي اقليم: B (خشك)، C (معتدل) و D (قاره‌اي)، ميزان بارش: s (مرطوب با تابستان خشك)، S (نيمه‌خشك) و W (خشك بياباني)، و دماي اقليم: a (معتدل با تابستان داغ)، h (داغ) و k (سرد) هستند. بر اساس نتايج بدست آمده، اقليم BWk (سرد و خشك) با وجود شرايط اقليمي نامطلوب، بيشترين توليد را داشت كه اين مي‌تواند به‌دليل مديريت گله مناسب در شهرهاي اين اقليم همچون اصفهان باشد. اقليم Dsa (قاره‌اي با تابستان گرم و خشك)، كه آب و هوايي نسبتاً مناسب براي پرورش دام داشته و همچنين براي كشت علوفه مورد نياز دام بسيار مناسب است، جايگاه سوم توليد شير را داشت و در مقدار و درصد چربي و پروتئين نيز بهترين عملكرد را نشان داد. اين اقليم با كمترين تعداد گله در بين اقليم‌ها، در صفات توليدي عملكرد بهتري نسبت به ساير اقليم‌ها داشت. همچنين، در بازه زماني سال هاي ۱۳۹۴ تا ۱۴۰۰، به دليل مشكلات اقتصادي رو به افزايش، هم چون افزايش نرخ تورم، ارز، و افزايش هزينه هاي تهيه خوراك در نتيجه ي برداشته شدن يارانه‌هاي نهاده‌هاي دامي، در تمام اقليم‌ها به‌جز اقليم Dsa كاهش تعداد گله مشاهده شد. از يافته‌هاي اين پژوهش مي‌توان نتيجه گرفت كه اثر اقليمي هم از لحاظ تنش گرمايي براي دام و هم از لحاظ مناسب بودن شرايط آب و هوايي براي كاشت علوفه و تأمين خوراك دام مي‌تواند اثر تعيين كننده‌اي بر صفات توليدي دام داشته باشد.