خوانش تطبيقي بحران انديشه مقاومت و آزاديخواهي در اشعار محمدرضا شبيبي و عارف قزويني

دو كشور عراق و ايران به سبب تشابه موقعيت سياسي – تاريخي خود در اواخر قرن نوزدهم و اويل قرن بيستم، شاهد ورود مضامين زيادي در حوزۀ ادبيات مقاومت و آزاديخواهي بوده‌اند. دو تن از شاعران مشهور اين زمينه، محمدرضا شبيبي و عارف قزويني هستند كه انديشه‌هاي آن‌ها نقش ويژه‌اي در بحران مقاومت و دماندن روحيۀ مقاومت و آزاديخواهي ملت‌ها داشته است. پژوهش حاضر، با روش توصيفي- تحليلي صورت گرفته است. نتايج نشان مي‌دهد: هر دو در قالب بهره‌گيري از ابزارهاي بلاغي توانسته‌اند نقش مهمي در برانگيختن مخاطب و هماهنگ‌سازي آن با موقعيت گفتاري كلام داشته باشند سلاح دفاعي آن‌ها، سلاح كلمه و قلم بوده است. شبيبي بر خلاف عارف، بيشتر مانند يك حكيم آثار منفي اوضاع نابسامان را در قالب رذيلت‌هاي اخلاقي به نقد مي‌كشد. جنبه عملي‌تر دعوت به اتحاد را مي‌توان در شعر شبيبي بيشتر مشاهده كرد؛ زيرا وي در اصلاح عملي رسالتي پيامبرگونه دارد. در ديدگاه آن‌ها براي بهبود اوضاع كشور، مردم نقشي كليدي دارند و به همين دليل، ضعف و سستي آن‌ها را مورد نكوهش قرار مي‌دهند. آن‌ها بهره‌گيري از سلاح علم و كنارگذاشتن اختلافات مذهبي و تمسك جستن به وحدت ملي را عاملي نقش‌آفرين در عرصه آزادي مي‌دانند.