ريشه‌هاي پيدايي و گسترش تشيع در شرق خراسان بزرگ

در پي فتوحات خلفاي نخستين و ورود اسلام به فلات ايران، ردّ پاي همۀ مذاهب اسلامي ازجمله تشيع در سراسر ايران و ازجمله خراسان بزرگ مشاهده مي‌شود؛ اما از اواسط قرن دوم هجري به بعد، تشيع در خراسان موقعيت بهتري يافت. تحقيق پيش رو درصدد پاسخگويي به اين پرسش است كه آيين تشيّع چگونه به نواحي شرقي خراسان رفته و در در آنجا گسترش يافت و هر يك از مؤلفه‌هاي سياسي، فرهنگي و جغرافيايي، چه سهمي در اين رويداد داشتند؟ (سؤال) دوري از مركز خلافت، نارضايتي از حكام، گرايش‌هاي صوفيانه و وجود مقابر و مزارات متعدد، زمينه‌هاي پيدايش و گسترش تشيع در سراسر خراسان بزرگ را فراهم كرد. (فرضيه) در اين مقاله مهم‌ترين عوامل پيدايي و گسترش آيين تشيّع و آثار بلندمدت سياسي، اجتماعي و فرهنگي آن در شرق خراسان بررسي شده است. (هدف) روش تحقيق، تاريخي و با رويكرد توصيفي ـ تحليلي است. (روش) بيان سير تحول و تطور عقايد صوفي شيعي در قرون ميانه و تبديل آن به باورهاي شيعۀ امامي تا آستانۀ عصر صفوي از دستاوردهاي اين پژوهش است. (يافته)