ارايه مدل مفهومي توسعۀ شهري دانش ‌بنيان به منظور برنامه‌‌ريزي و مطلوبيت‌ بخشي شهرهاي آينده: يك مطالعۀ كيفي

در طول سه دهۀ گذشته، دانش ، خلاقيت و اطلاعات بيشترين تأثير را بر توسعۀ شهرها گذاشته اند. به گونه اي كه راهبردهاي توسعه دانش بنيان نقش مهمي در حمايت از توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي محلي شهرها ايفا مي كنند. بر همين اساس، شهرها براي جذب و حفظ صنايع و كاركنان دانش‌بر، راهبردهاي مختلفي را اتخاذ مي نمايند. هدف پژوهش حاضر، تدوين مدل مفهومي توسعه و تحقق پذيري شهر دانش بنيان جهت كاربست آن براي برنامه ريزي و مطلوبيت بخشي به شهرهاي آيندۀ كشور مي باشد. پژوهش حاضر از نوع بنيادي و از لحاظ هدف، اكتشافي است. پارادايم حاكم بر اين پژوهش، تفسيرگرايي است. رويكرد پژوهش، كيفي و روش شناسي آن، نمونه كاوي مي باشد. از مطالعات اسنادي و كتابخانه اي براي گردآوري داده ها استفاده شده است. جامعۀ آماري شامل پژوهش هايي است كه از سال 2005 تا 2023 در حوزۀ شهر دانش بنيان انجام شده است. از روش مرور سيستماتيك ادبيات براي تحليل داده ها استفاده شده كه داراي پنج مرحله متشكل از تعريف، جست و جو، انتخاب، تحليل و سنتز مي باشد. بر اساس نتايج، بيش از 60 درصد منابع پژوهش مربوط به 10 سال اخير(2013-2023) بوده اند. سهم مقاله ها، كتاب و پايان نامه ها از منابع پزوهش، به ترتيب برابر با 83 درصد، 10 درصد و 7 درصد مي باشد. نتايج حاصل از كدگذاري باز نشان دهندۀ آن است كه 96 كد براي توسعه و تحقق پذيري شهر دانش بنيان وجود دارد. اين كدها در نه مفهوم (عوامل سياسي-قانوني، برنامه ريزي استراتژيك، رويكرد، پيشران هاي توسعۀ دانش بنيان، شاخص هاي كاركردي، پايۀ علمي، ابعاد، بستر جغرافيايي- كالبدي و مجموعه هاي سياست گذاري و راهبردي) و شش كد محوري(شرايط علّي، شرايط زمينه اي، مقولۀ محوري، شرايط مداخله گر(ميانجي)، پيامدها و راهبردها) طبقه بندي شده اند. در نتيجه، مدل نظري توسعۀ شهري دانش بنيان منوط به وجود شرايط علّي، زمينه اي، مداخله گر، مقولۀ محوري، پيامدها و راهبردها است.