خلق فضاهاي شهري همه شمول

طي دهه‌هاي گذشته بحث مشاركت مساوي افراد كم‌توان و به حاشيه رانده‌شده در زندگي اقتصادي، اجتماعي و مدني در رأس دستور كار سياسي بسياري از كشورها قرار گرفته است. با توجه به اينكه با افزايش اميد‌به‌زندگي در سرتاسر جهان، شهرها ‌مي‌بايد جمعيتي كه هم در حال پيري و هم در حال افزايش هستند را به نحو شايسته‌اي در خود جاي دهند؛ ازاين‌رو نياز به توسعه محيط‌هاي شهري همه‌شمول كه از ساكنان خود با توانايي‌هاي مختلف در تمام مراحل زندگي حمايت كنند، ضرورتي اجتناب‌ناپذير به نظر مي‌رسد. بازگرداندن عزت‌نفس و استقلال افراد ناتوان و درعين‌حال تشويق توسعه و اجراي طراحي كاربرپسند، فراگير و دربرگيرنده از اهداف مترقي چنين رويكردي است. در اين راستا پژوهش حاضر كه از حيث هدف كاربردي- توسعه‌اي است و از روش اسنادي و پيمايشي براي جمع آورده داده‌ها بهره برده است، به تحليل عوامل مؤثر بر خلق فضاهاي شهري همه‌شمول مي‌پردازد. با بررسي ادبيات نظري پژوهش و با توسل به نظرات 20 خبره جغرافياي شهري كه با روش نمونه‌گيري هدفمند به مشاركت دعوت شدند، ابعاد و مؤلفه‌هاي محوري خلق چنين فضاهايي استخراج گرديد. سپس با استفاده از مدل‌سازي ساختاري –تفسيري ارتباطات ميان ابعاد و همچنين ميزان نفوذ و وابستگي هر يك تعيين و با نرم‌افزار ميك مك بررسي و تحليل گرديد. بر اساس يافته‌هاي پژوهش عوامل مؤثر بر خلق فضاهاي شهري همه‌شمول در 7 سطح و متشكل از 36 مؤلفه ارائه شد كه تأثيرگذارترين آن‌ها شامل دسترسي، استفاده ساده و قابل‌درك، راحتي و انعطاف‌پذيري بوده است.