آلودگي همزمان گوجه فرنگي با ويروس چروكيدگي قهوه‌اي ميوه گوجه فرنگي و ويروس موزائيك خيار در ايران

طي بررسي‌هاي انجام شده در چندين گلخانه شمال غرب و جنوب غرب ايران در پاييز 1400-1401، علائم ويروسي از جمله موزاييك برگ، تغيير شكل و بدشكلي برگ و بند كفشي در چندين گياه گوجه فرنگي مشاهده شد. واكنش زنجيره‌اي پلي مراز رونويسي معكوس (RT-PCR) با استفاده از آغازگرهاي اختصاصي براي تشخيص ويروس چروكيدگي قهوه‌اي ميوه گوجه فرنگي (ToBRFV) انجام شد. يك قطعه 458 جفت بازي مربوط به بخشي از ژن پروتئين پوششي در تمام نمونه‌هاي علائم‌دار تكثير شد. تجزيه و تحليل بلاست توالي و هم ترازي چندگانه جدايه‌ توالي‌يابي شده با جدايه‌هاي به‌دست‌آمده از بانك ژن، شباهت توالي نوكلئوتيدي 99.76  درصد را با جدايه‌هاي بانك ژن نشان داد. آناليز فيلوژنتيك جدايه‌هاي ToBRFV را در سه كلاد گروه‌بندي كرد، جدايه ايراني (Jol-F-2022) در كلاد دو قرار گرفت. احتمال آلودگي مخلوط نمونه‌ها با ويروس‌هاي مهم با استفاده از آغازگرهاي عمومي ارتوتوسپوويروس‌ها (orthotospovirus)، و آغازگرهاي اختصاصي ويروس پيسك خفيف فلفل (PMMoV)، ويروس موزائيك گوجه‌فرنگي (ToMV) و ويروس موزاييك خيار (CMV) مورد بررسي قرار گرفت. در پنج نمونه، آغازگرهاي اختصاصي CMV يك قطعه 657 جفت بازي از ژن پروتئين پوششي را تكثير كردند، در حالي كه هيچ قطعه‌اي با آغازگرهاي عمومي براي جنس ارتوتوسپوويروس و آغازگرهاي اختصاصي براي PMMoV وToMV تكثير نشد. تجزيه و تحليل بلاست نوكلئوتيدي (BLASTn) شباهت توالي نوكلئوتيدي را در حدود 95.13-98.85 بين جدايه CMV ايراني و توالي‌هاي مربوطه در بانك ژن نشان داد. آناليز فيلوژنتيك بر اساس توالي‌هاي نوكلئوتيدي ژن پروتئين پوششي، جدايه‌هاي CMV را در سه گروه اصلي گروه بندي كرد، جدايه ايراني با جدايه‌هاي CMV هندي در زيرگروه IB گروه بندي شد. مطالعات بيولوژيكي با تلقيح مكانيكي يك نمونه آلوده روي توتون (Nicotiana rustica) انجام شد. گياهان تلقيح شده علائم موزائيك شديدي را در 15 روز پس از تلقيح (dpi) نشان دادند و آلودگي توسط هر دو ويروس از طريق RT-PCR با استفاده از آغازگرهاي اختصاصي تاييد شد. اين مطالعه اولين گزارش از آلودگي مخلوط گياهان گوجه فرنگي با ToBRFV و CMV در ايران را ارائه مي‌دهد.