تبيين و مقايسه پيش‎فرض‎هاي جهان‎بيني در رويكرد‎هاي اسلا‎مي و غربي: كاربرد در سازمان و مديريت

جهان‎بيني و يا به عبارتي نوع برداشت، دريافت و احساس درباره هستي و محيط پيرامون خود، در رويكرد اسلام و غرب تفاوت‎هاي بنيادي دارد كه بر رسالت سازمان‎ها در دو رويكرد تفاوت‎هايي‎ايجاد مي‎كند. لذا هدف‎اين مطالعه تبيين و مقايسه پيش‎فرض‎هاي جهان‎بيني در رويكرد‎ اسلا‎مي و رويكردهاي رايج غربي و كاربرد آن در سازمان و مديريت است. در ‎اين راستا ابتدا ‎جهان‎بيني اسلا‎مي با ‎جهان‎بيني غربي براساس مفروضات معرفت‎شناسي، هستي‎شناسي، انسان‎شناسي، روش‎شناسي و ارزش‎شناسي مقايسه شده و سپس كاربرد آن در سازمان و مديريت بيان گرديده و در نهايت نتيجه‎گيري انجام شده است. براي دست‎يابي به ‎اين هدف از روش تبييني−تحليلي و ابزار گرد‎آوري داده‎ها از نوع اسنادي استفاده شده است. براساس تتبعات صورت گرفته و مقايسه‎هاي انجام شده مشخص شد كه جهان‎بيني اسلا‎مي و غربي در اين پيش‎فرض‎‎ها تفاوت‎‎هاي ريشه‎اي دارند و همين تفاوت‎‎هاست كه باعث شده نگاه‎‎ها به ‎جهان و محيط پيرامون و در نهايت نوع نگاه به سازمان و مديريت متفاوت باشد. براساس نتايج در جهان‎بيني غربي انسان موجودي مادي است و در رابطه با انسان‎هاي ديگر معنا مي‎شود؛ ولي در رويكرد اسلامي انسان موجودي چند بعدي است كه هويتش را از خدا به‎دست مي‎آورد. علي‎رغم معرفت‎شناسي‎‎هاي رايج در غرب، رويكرد اسلامي مبتني بر رويكرد عقل‎گرايي خلاقانه است. در هستي‎شناسي رويكرد غربي متفاوت به هستي و جهان مي‎نگرند؛ ولي در رويكرد اسلام خالق تمام جهان و هستي خداست. در رويكرد اسلامي تكثرگرايي روش‎شناختي وجود دارد و در بحث ارزش‎شناسي بحث نيت مطرح مي‎شود. بر اين اساس مدل مديريت اسلامي تنها براساس جهان‎بيني اسلامي مي‎تواند امكان‎پذير شود و تناقض در نوع جهان‎بيني و نحوه مديريت مي‎تواند پيامدهاي نامناسبي براي سازمان داشته باشد.