ارائه مدل توسعه‌يافته پيش‌بيني تقلب با تمركز بر مؤلفه‌هاي كيفيت گزارشگري مالي و كيفيت حسابرسي در شركت‌هاي توليدي

هدف اين پژوهش، ارائه مدل توسعه يافته پيش‌بيني تقلب با تمركز بر مؤلفه‌هاي كيفيت گزارشگري مالي و كيفيت حسابرسي است. جامعه آماري پژوهش را شركت‌هاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران تشكيل مي‌دهد. در اين پژوهش دستكاري سود با ۵ شاخص براي تشخيص تقلب و تعيين شركت‌هاي سالم و ناسالم مورد استفاده قرار گرفته است كه شامل مجموع اقلام تعهدي، اقلام تعهدي اختياري و هموارسازي سود در سطوح سود ناخالص، سود عملياتي و سود خالص است. در اين مطالعه از عوامل كيفيت گزارشگري مالي، كيفيت حسابرسي (رتبه بندي سازمان بورس و جامعه حسابداران رسمي از مؤسسات حسابرسي)، مثلث تقلب (مؤلفه فرصت با معيار ارزيابي كنترل‌هاي داخلي) و نقش افشاگران تقلب بر اساس شاخص راهبري شركتي (وجود كميته حسابرسي و واحد حسابرسي داخلي) براي پيش‌بيني احتمال وقوع تقلب استفاده شده كه ماحصل آن ارائه الگوي توسعه يافته پيش‌بيني تقلب است. براي اين منظور عوامل مطرح شده در سه مدل اوليه بررسي شده و نتايج با دستاوردهاي قبلي مورد مقايسه قرار گرفته و قدرت مدل‌ها تخمين زده شده است. يافته‌هاي حاصل از بررسي 101 شركت در بازه زماني 1388 تا 1400 بيانگر اين است كه دقت مدل اوليه بنيش از مدل توسعه‌يافته بنيش و مدل كردستاني و تاتلي بالاتر است. همچنين با اضافه نمودن متغيرهايي مانند كيفيت حسابرسي، افشاي گزارشگري مالي، مثلث تقلب و حسابرسي داخلي مؤثر، مي‌توان به الگويي متناسب با محيط اقتصادي حاكم بر كشور دست يافت و دقت مدل بنيش را در احتمال وقوع تقلب به ميزان محسوسي بالاتر برد.